درمان بیماری های مقاربتی

بیماری مقاربتی (STD) چیست؟

بیماری های مقاربتی یا STD (Sexually Transmitted Diseases) به گروهی از عفونت ها گفته می شود که از طریق رابطه ی جنسی محافظت نشده منتقل می شوند. این بیماری ها می توانند توسط ویروس ها، باکتری ها یا انگل ها ایجاد شوند و ممکن است زنان، مردان و افراد غیر دودویی را به یک اندازه درگیر کنند.

درک این بیماری ها، علائم آن ها، روش های انتقال و پیشگیری، نقش مهمی در سلامت جنسی دارد. شناخت به موقع می تواند مانع بروز عوارض خطرناک مانند ناباروری، سرطان دهانه رحم یا حتی انتقال HIV شود.

علائم بیماری مقاربتی در مردان

علائم بیماری های مقاربتی در مردان ممکن است در ابتدا خفیف یا ناپیدا باشند، اما با پیشرفت عفونت می توانند شدیدتر و آزاردهنده تر شوند. شناخت این علائم به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از انتقال بیماری کمک می کند. مردان باید به هرگونه تغییر در عملکرد یا ظاهر ناحیه تناسلی توجه کنند. علائم شایع در مردان:

• ترشح غیرطبیعی از آلت تناسلی
• درد یا سوزش هنگام ادرار
• زخم، تاول یا برجستگی روی آلت یا اطراف آن
• خارش یا قرمزی در ناحیه تناسلی
• تورم بیضه یا درد در کشاله ران

علائم بیماری های مقاربتی در زنان

علائم بیماری های مقاربتی در زنان می توانند مبهم یا شبیه به عفونت های ساده واژن باشند. با این حال، برخی علائم خاص هشداردهنده نیاز به بررسی تخصصی دارند. درمان زودهنگام می تواند از آسیب به باروری و سلامت رحم جلوگیری کند.علائم شایع در زنان:

• ترشحات بدبو و غلیظ از واژن
• درد در هنگام رابطه یا ادرار
• خونریزی بین دوره های قاعدگی
• زخم یا خارش در ناحیه تناسلی
• درد لگن یا شکم پایین

راه های تشخیص بیماری های مقاربتی

تشخیص دقیق بیماری های مقاربتی نیاز به بررسی های آزمایشگاهی دارد و گاهی اوقات فقط با علائم ظاهری امکان پذیر نیست. در برخی موارد، عفونت ها بدون علامت هستند و فقط از طریق غربالگری شناسایی می شوند. مراجعه منظم به پزشک کلید تشخیص زودهنگام است. روش های تشخیص رایج:

• آزمایش خون و ادرار
• نمونه برداری از ترشحات یا زخم ها
• تست پاپ اسمیر و HPV در زنان
• تست های سریع برای HIV یا سفلیس

انواع بیماری های مقاربتی

بیماری های مقاربتی شامل مجموعه ای از عفونت ها هستند که منشأ آن ها می تواند ویروسی، باکتریایی یا انگلی باشد. هر کدام از این بیماری ها علائم و عوارض خاص خود را دارند. در ادامه به مهم ترین انواع آن ها اشاره می کنیم.

• کلامیدیا (Chlamydia)
• HPV ویروس پاپیلومای انسانی
• سفلیس (Syphilis)
• ایدز یا HIV
• سوزاک (Gonorrhea)
• تبخال تناسلی (Herpes)
• تریکومونیازیس
• شپش ناحیه تناسلی

کلامیدیا (Chlamydia)

کلامیدیا یکی از رایج ترین بیماری های مقاربتی با منشأ باکتریایی است که در بسیاری موارد بدون علامت باقی می ماند. این عفونت می تواند به دستگاه تناسلی، مجاری ادرار و در زنان به رحم و لوله های فالوپ آسیب برساند. اگر درمان نشود، ممکن است باعث ناباروری یا بارداری خارج از رحم شود.

HPV ویروس پاپیلومای انسانی

HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی یکی از شایع ترین بیماری های مقاربتی ویروسی است که می تواند باعث زگیل تناسلی و در برخی انواع پرخطر، سرطان شود. اغلب موارد HPV بدون علامت هستند و تنها با آزمایش های دوره ای قابل شناسایی اند. واکسن HPV راه مؤثری برای پیشگیری از این ویروس است.

سفلیس (Syphilis)

سفلیس نوعی از بیماری های مقاربتی باکتریایی است که در چند مرحله ظاهر می شود. اگر درمان نشود، می تواند به اعضای حیاتی بدن از جمله مغز و قلب آسیب برساند. درمان به موقع با پنی سیلین می تواند این بیماری را کاملاً از بین ببرد.

ایدز HIV

HIV ویروسی است که از طریق رابطه جنسی، خون آلوده یا مادر به جنین منتقل می شود و با تضعیف سیستم ایمنی، بدن را در برابر عفونت ها و سرطان ها آسیب پذیر می کند. HIV یکی از خطرناک ترین بیماری های مقاربتی است که هنوز درمان قطعی ندارد، اما با دارو قابل کنترل است. تشخیص زودهنگام و مصرف داروی ضد ویروس می تواند عمر بیمار را افزایش دهد.

سوزاک (Gonorrhea)

سوزاک یکی از شناخته شده ترین بیماری های مقاربتی باکتریایی است که اغلب با کلامیدیا همزمان رخ می دهد. این بیماری دستگاه تناسلی، حلق، مقعد و گاهی چشم را درگیر می کند. تشخیص و درمان سریع با آنتی بیوتیک از عوارض جدی آن جلوگیری می کند.

شپش ناحیه تناسلی

شپش تناسلی حشره ای کوچک است که در موی ناحیه شرمگاهی زندگی می کند و از طریق تماس جنسی منتقل می شود. این نوع از بیماری های مقاربتی بیشتر با خارش شدید و حساسیت پوستی شناخته می شود. درمان آن شامل داروهای موضعی کشنده شپش است.

تریکومونیازیس

تریکومونیازیس بیماری انگلی واگیرداری است که معمولاً از طریق رابطه جنسی منتقل می شود و یکی از بیماری های STD قابل درمان است. این بیماری در زنان علائم واضح تری دارد اما در مردان اغلب بی علامت است. درمان با داروهای ضد انگل مانند مترونیدازول انجام می شود.

تبخال تناسلی (Herpes)

تبخال تناسلی از بیماری های مقاربتی ویروسی است که توسط HSV-1 یا HSV-2 منتقل می شود و معمولاً باعث ایجاد تاول های دردناک در ناحیه تناسلی می شود. این بیماری درمان قطعی ندارد اما با دارو می توان شدت و دفعات عود آن را کاهش داد. ویروس تبخال حتی بدون تاول نیز می تواند منتقل شود.

بیماری های مقاربتی ناشی از رابطه جنسی دهانی

رابطه جنسی دهانی هم مثل سایر انواع روابط جنسی می تواند عامل انتقال بیماری های STD باشد. بسیاری تصور می کنند این روش ایمن است، اما ویروس ها و باکتری های خطرناک می توانند به دهان، گلو یا لوزه ها منتقل شوند. استفاده از محافظ های دهانی و رعایت بهداشت جنسی می تواند از انتقال این عفونت ها پیشگیری کند.

شایع ترین بیماری های منتقل شونده از راه رابطه دهانی:

• HPV باعث زگیل یا سرطان گلو
• سوزاک (ایجاد گلودرد چرکی)
• سفلیس (زخم یا ضایعه در دهان)
• تبخال دهانی
• HIV در صورت وجود زخم یا خونریزی

بیماری های مقاربتی قابل درمان

برخی از بیماری های مقاربتی با درمان دارویی به طور کامل بهبود می یابند، به ویژه اگر زود تشخیص داده شوند. اغلب عفونت های باکتریایی و انگلی در این دسته قرار می گیرند. درمان همزمان شریک جنسی نیز برای پیشگیری از عفونت مجدد ضروری است. بیماری های قابل درمان:

• کلامیدیا
• سوزاک
• سفلیس
• تریکومونیازیس
• شپش ناحیه تناسلی

بیماری های مقاربتی کشنده

برخی از بیماری های مقاربتی در صورت عدم تشخیص یا درمان می توانند جان بیمار را به خطر بیندازند. این بیماری ها معمولاً مزمن هستند و با گذشت زمان به اعضای حیاتی بدن آسیب می زنند. کنترل آنها نیازمند درمان دقیق و پیگیری مداوم است. بیماری های خطرناک و بالقوه کشنده:

• HIV ایدز
• HPV پرخطر (منجر به سرطان)
• سفلیس پیشرفته
• عفونت های شدید لگنی درمان نشده

درمان بیماری های مقاربتی

درمان بسته به نوع بیماری مقاربتی ممکن است شامل آنتی بیوتیک، داروی ضدویروسی، پماد موضعی یا روش های فیزیکی مثل لیزر یا فریز باشد. در موارد مزمن، درمان طولانی تر است و نیاز به پیگیری مداوم دارد. پرهیز از رابطه جنسی در حین درمان الزامی است. نکات مهم درمان:

• تکمیل دوره دارو حتی بدون علائم
• درمان همزمان شریک جنسی
• پیگیری آزمایش ها پس از درمان
• رعایت بهداشت و پرهیز از خوددرمانی

درمان بیماری های مقاربتی باکتریایی

بیماری های مقاربتی باکتریایی به آنتی بیوتیک ها پاسخ خوبی می دهند و در صورت تشخیص زودهنگام می توان آن ها را کاملاً درمان کرد. درمان باید تحت نظر پزشک انجام شود و قطع زودهنگام دارو ممکن است منجر به بازگشت عفونت شود. بهتر است شریک جنسی نیز هم زمان درمان شود. داروهای رایج در درمان عفونت های باکتریایی:

• آزیترومایسین
• داکسی سایکلین
• پنی سیلین
• سفتریاکسون

درمان بیماری های مقاربتی ویروسی

بیماری های مقاربتی ویروسی درمان قطعی ندارند، اما با مصرف دارو می توان علائم را کنترل و شدت بیماری را کاهش داد. داروهای ضد ویروسی به تقویت سیستم ایمنی و کاهش دفعات عود کمک می کنند. پیگیری مداوم و رعایت سبک زندگی سالم نقش کلیدی دارد.درمان های متداول برای بیماری های ویروسی:

• آسیکلوویر (برای تبخال تناسلی)
• داروهای ART (برای HIV)
• داروهای موضعی یا لیزر (برای HPV)
• واکسن HPV برای پیشگیری

بهترین آنتی بیوتیک برای بیماریهای مقاربتی

در درمان بیماری های مقاربتی باکتریایی، انتخاب آنتی بیوتیک مناسب بر اساس نوع عامل عفونت و شدت بیماری صورت می گیرد. مصرف نادرست یا ناقص آنتی بیوتیک می تواند منجر به مقاومت دارویی شود. تشخیص نوع دقیق عفونت، تجویز صحیح را ممکن می سازد. رایج ترین آنتی بیوتیک ها:

• آزیترومایسین (برای کلامیدیا و تریکومونیازیس)
• داکسی سایکلین (برای کلامیدیا)
• سفتریاکسون تزریقی (برای سوزاک)
• پنی سیلین (برای سفلیس)

بیماری های مقاربتی و بارداری چه رابطه  ای باهم دارند؟

برخی از بیماری های مقاربتی می توانند در دوران بارداری از مادر به جنین منتقل شوند و عوارض جدی برای سلامت نوزاد ایجاد کنند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب از این خطرات جلوگیری می کند. آزمایش های غربالگری در سه ماهه اول بسیار ضروری است. عوارض احتمالی بیماری های STD در بارداری:

• زایمان زودرس
• وزن پایین نوزاد هنگام تولد
• عفونت چشم یا ریه در نوزاد
• انتقال HIV یا سفلیس از طریق جفت

پیشگیری از بیماری های مقاربتی

پیشگیری از بیماری های STD آسان تر و کم هزینه تر از درمان آن هاست. با رعایت بهداشت جنسی و آگاهی از راه های انتقال می توان تا حد زیادی از بروز این بیماری ها جلوگیری کرد. آموزش جنسی صحیح در نوجوانان نقش حیاتی دارد. روش های موثر پیشگیری:

• استفاده از کاندوم در تمام روابط جنسی
• وفاداری به یک شریک جنسی
• واکسن HPV و هپاتیت B
• تست های غربالگری منظم

از کجا بفهمم بیماری مقاربتی دارم؟

تشخیص زودهنگام بیماری های STD همیشه آسان نیست، چون بسیاری از آن ها بدون علامت هستند. هرگونه تغییر در ترشحات، درد، خارش یا زخم مشکوک می تواند نشانه هشدار باشد. آزمایش های منظم بهترین راه برای اطمینان از سلامت جنسی است. مواردی که باید بررسی شوند:

• وجود ترشح غیرطبیعی
• درد هنگام ادرار یا رابطه
• زخم، برجستگی یا خارش ناحیه تناسلی
• سابقه تماس جنسی پرخطر