ناباروری چیست؟

یکی از نگرانی‌ های اصلی زوجین، درک صحیح از مفهوم ناباروری و نازایی است. بسیاری از افراد ممکن است تصور کنند ناباروری به معنای عدم توانایی در داشتن فرزند برای همیشه است، اما واقعیت این است که تعریف دقیق ناباروری فراتر از این تصورات است. طبق تعریف جدید انجمن پزشکی باروری آمریکا ،نازایی به عنوان یک بیماری شناخته می‌ شود.

اگر شما نیز با وجود تلاش‌ های مکرر هنوز نتواسته‌ اید باردار شوید و نگرانی در مورد ناباروری به سراغتان آمده است، باید بدانید که آمارها نشان می‌ دهند تنها 10 تا 15 درصد از زوج‌ هایی که در سن باروری هستند با مشکلات ناباروری مواجه هستند.

تعریف ناباروری چیست؟

ناباروری به شرایطی اطلاق می‌شود که زوجین باوجود تلاش‌ های مکرر، قادر به بارداری نمیشوند. بر اساس تعریف پزشکی، اگر زوجی بدون استفاده از روش‌ های پیشگیری برای بارداری تلاش کنند و زن بالای 35 سال سن داشته باشد و پس از 6 ماه باردار نشود، باید به پزشک متخصص مراجعه نمایند. در صورتی که زن کمتر از 35 سال داشته باشد، این مدت زمان به 12 ماه افزایش می‌ یابد.

در فرآیند بارداری طبیعی، بین 73 تا 80 درصد زوج‌ ها پس از 6 ماه تلاش منظم و بدون پیشگیری موفق به بارداری می‌ شوند و این درصد بعد از 12 ماه به 85 تا 90 درصد می‌رسد. به دلیل اینکه احتمال بارداری در هر چرخه قاعدگی تنها بین 15 تا 20 درصد است، فرآیند بارداری ممکن است نیاز به زمان بیشتری داشته باشد.

شیوع ناباروری

شیوع ناباروری به طور گسترده‌ ای در جوامع مختلف متفاوت است. بر اساس آمارها، شیوع طول عمر ناباروری بین 6.6 درصد تا 26.4 درصد متغیر است و میانگین شیوع یک ساله آن حدود 9 درصد تخمین زده شده است. در سال 2007، گزارش‌ها نشان دادند که حدود 72.4 میلیون نفر در سطح جهانی با مشکل ناباروری مواجه بودند. مطالعات جدیدتر در سال 2021 نشان می‌ دهند که در کشورهای پیشرفته، حدود 10 تا 15 درصد از زوج‌ ها پس از یک سال تلاش برای باردار شدن، موفق به بارداری نمی‌شوند.

دلایل ناباروری چیست؟

دلایل ناباروری می‌ توانند بسیار متنوع و پیچیده باشند. برخی از دلایل رایج که باعث ایجاد مشکلات باروری در زوجین می‌ شوند، عبارتند از:

• اختلال در تخمک‌ گذاری: یکی از دلایل اصلی ناباروری در زنان، مشکلات در فرآیند تخمک‌گذاری است که می‌ تواند به دلیل مشکلات هورمونی یا دیگر عوامل مرتبط با تخمدان‌ ها رخ دهد.
• اختلال در لوله‌ های رحمی: انسداد یا آسیب به لوله‌ های رحمی می‌تواند مانع از انتقال تخمک به سمت رحم و لقاح شود. این مشکل معمولاً به دلیل التهاب یا عفونت‌ های قبلی به وجود می‌آید.
• اندومتریوز: در این وضعیت، بافتی مشابه به بافت رحم در بیرون از رحم رشد می‌کند که می‌ تواند باعث درد و مشکلات باروری شود.
• اختلال در رحم: مشکلات ساختاری در رحم مانند فیبروئیدها یا نقص در شکل رحم می‌ تواند مانع از بارداری یا ادامه بارداری شود.
• مشکلات دستگاه ایمنی بدن: اختلالات در سیستم ایمنی بدن می‌ تواند موجب عدم موفقیت در بارداری و همچنین سقط جنین‌های مکرر شود.
• اختلالات هورمونی: نوسانات یا عدم تعادل هورمون‌ ها می‌ تواند بر فرآیند تخمک‌ گذاری، تولید تخمک و دیگر فرآیندهای باروری تأثیر بگذارد.
• چاقی یا وزن بالا: اضافه وزن یا چاقی می‌تواند بر سطح هورمون‌ ها و فرآیندهای باروری تأثیر بگذارد و باعث ناباروری شود.
• مصرف الکل و سیگار: مصرف الکل و سیگار می‌ تواند توانایی باروری را کاهش دهد و بر کیفیت تخمک‌ ها و اسپرم‌ ها تأثیر منفی بگذارد.
• عفونت‌ های منتقل شده از راه جنسی: برخی از عفونت‌ های جنسی می‌توانند باعث التهاب و آسیب به دستگاه تناسلی و باروری شوند.
• مشکلات تیروئید: اختلالات تیروئیدی می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر چرخه قاعدگی و توانایی باروری داشته باشند.
• رژیم غذایی: رژیم غذایی نامناسب که کمبود مواد مغذی و ویتامین‌ ها را شامل می‌شود، می‌تواند بر سلامت باروری تأثیر بگذارد.
• کار با مواد شیمیایی: قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی یا سموم صنعتی ممکن است باعث کاهش باروری شود.

دلایل ناباروری در مردان

علت ناباروری در مردان می‌ تواند به دلایل مختلفی برگردد. یکی از علل شایع، تعداد کم اسپرم است که کاهش تعداد اسپرم‌ ها شانس باروری را کاهش می‌ دهد. همچنین، شکل غیرطبیعی اسپرم یا کاهش حرکت اسپرم می‌ تواند مانع از رسیدن اسپرم به تخمک و وقوع لقاح شود. در برخی موارد، عدم بلوغ اسپرم نیز باعث ناباروری می‌ شود، زیرا اسپرم‌های غیر بالغ توانایی لقاح را ندارند.

علاوه بر این، بیماری‌های عفونی مانند کلامیدیا و سوزاک و همچنین اختلالات هورمونی مانند کمبود تستوسترون می‌توانند تأثیر منفی بر تولید اسپرم بگذارند. مشکلات ژنتیکی مانند نقص در کروموزوم Y و برخی اختلالات کروموزومی نیز می‌ توانند به ناباروری منجر شوند.

اختلال انزال مانند انزال برگشتی و عدم انزال صحیح، می‌ تواند انتقال اسپرم به دستگاه تناسلی زنانه را مختل کرده و ناباروری ایجاد کند. مصرف سیگار، قلیان و الکل به‌ ویژه در مقادیر زیاد نیز می‌ تواند تعداد و کیفیت اسپرم را کاهش دهد. همچنین ،چاقی و اضافه وزن می‌ تواند تعادل هورمونی را مختل کرده و بر باروری تأثیر بگذارد. مصرف داروهای بدنسازی نیز می‌تواند به کاهش تولید اسپرم منجر شود. یکی دیگر از علل ناباروری مردان، واریکوسل است که گشاد شدن رگ‌های خونی اطراف بیضه‌ها می‌ تواند باعث افزایش دمای بیضه‌ ها و آسیب به تولید اسپرم‌ ها شود.

دلایل ناباروری در زنان

دلایل ناباروری در زنان می‌ تواند ناشی از مشکلات مختلف در دستگاه تناسلی، هورمونی و سلامت عمومی باشد. برخی از مهم‌ ترین دلایل عبارتند از:

• اختلال در تخمک‌ گذاری: یکی از شایع‌ ترین دلایل ناباروری در زنان، اختلالات تخمک‌ گذاری است که معمولاً به دلیل مشکلات هورمونی، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا اختلالات غده هیپوفیز رخ می‌ دهد.
• اختلال در لوله‌ های رحمی: انسداد یا آسیب به لوله‌ های رحمی می‌ تواند مانع از عبور تخمک بارور شده از تخمدان به سمت رحم شود. این مشکل ممکن است به دلیل عفونت‌ های پیشین، جراحی‌ های قبلی یا بیماری التهابی لگن (PID) باشد.
• اندومتریوز: در این وضعیت، بافتی مشابه به بافت داخلی رحم در نواحی دیگر شکم و لگن رشد می‌ کند. این می‌تواند موجب اختلال در تخمک‌ گذاری و انتقال تخمک و اسپرم شود.
• اختلالات رحم: مشکلاتی مانند فیبروم‌ های رحمی، ناهنجاری‌ های ساختاری یا پولیپ‌ های رحمی می‌توانند در انتقال تخمک یا چسبیدن آن به دیواره رحم اختلال ایجاد کنند.
• مشکلات دستگاه ایمنی بدن: در برخی زنان، سیستم ایمنی بدن ممکن است اشتباهاً به تخمک‌ ها یا اسپرم حمله کرده و مانع بارداری شود.
• اختلالات هورمونی: عدم تعادل در هورمون‌ های تخمدانی مانند استروژن و پروژسترون می‌ تواند روند تخمک‌ گذاری را مختل کرده و باروری را دشوار سازد.
• چاقی یا وزن بالا: اضافه وزن می‌ تواند به مشکلات هورمونی منجر شود که تأثیر منفی بر تخمک‌ گذاری و باروری می‌گذارد.
• مصرف الکل و سیگار: مصرف سیگار و الکل می‌ تواند سلامت تخمدان‌ ها را کاهش دهد و به تخمک‌ ها آسیب برساند.
• عفونت‌ های منتقل‌ شده از راه جنسی (STIs): برخی عفونت‌ ها مانند کلامیدیا و سوزاک می‌ توانند لوله‌ های رحمی را مسدود کرده یا باعث آسیب به سیستم تناسلی شوند.
• مشکلات تیروئید: کم‌ کاری یا پرکاری تیروئید می‌ تواند تأثیر منفی بر تنظیم هورمون‌ های تولید مثل بگذارد و باعث اختلال در تخمک‌گذاری شود.
• رژیم غذایی نامناسب: کمبود مواد مغذی ضروری مانند اسید فولیک، آهن و پروتئین‌ ها می‌ تواند بر سلامت تخمدان‌ ها و قدرت باروری تأثیر بگذارد.
• کار با مواد شیمیایی: قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی صنعتی و سموم می‌ تواند عملکرد تخمدان‌ ها و تخمک‌ گذاری را تحت تأثیر قرار دهد.

آیا تنبلی تخمدان باعث ناباروری می شود؟

بله، سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یکی از علل شایع ناباروری در زنان است. در این بیماری، تخمدان ها دچار اختلال هورمونی شده و ممکن است تخمک گذاری به طور منظم انجام نشود. این اختلالات هورمونی می تواند منجر به افزایش سطح تستوسترون، ایجاد کیست های متعدد در تخمدان ها و بروز مشکلاتی در باروری شود. زنان مبتلا به PCOS ممکن است با مشکلاتی مانند قاعدگی نامنظم، افزایش موهای زائد صورت و بدن و افزایش وزن مواجه شوند که همگی می توانند بر توانایی بارداری تاثیر بگذارند. برای باروری موفق حتما باید نسبت به درمان تنبلی تخمدان اقداک کنید.

آیا زود انزالی باعث ناباروری می شود؟

زود انزالی به طور مستقیم باعث ناباروری نمی شود، اما می تواند شانس بارداری را کاهش دهد. در زود انزالی، انزال پیش از زمان مناسب رخ می دهد که باعث می شود اسپرم ها نتوانند به درستی وارد رحم شوند و این امر ممکن است احتمال بارداری را کاهش دهد. در صورتی که زود انزالی به طور مکرر اتفاق بیفتد، فرد ممکن است نیاز به درمان داشته باشد تا شانس بارداری افزایش یابد.

آیا واریکوسل باعث ناباروری می شود؟

بله، واریکوسل یکی از علل شایع ناباروری در مردان است. واریکوسل به گشاد شدن رگ های اطراف بیضه ها اطلاق می شود که می تواند باعث کاهش دمای بیضه ها و اختلال در تولید اسپرم شود. این اختلالات به طور قابل توجهی بر کیفیت اسپرم و توانایی باروری تاثیر می گذارند. درمان واریکوسل معمولاً شامل جراحی یا درمان های دیگر برای بهبود جریان خون و کیفیت اسپرم است.

آیا مشکلات پروستات باعث ناباروری می شود؟

مشکلات پروستات مانند التهاب پروستات (پروستاتیت) یا عفونت پروستات می توانند بر کیفیت اسپرم و حرکت آن تأثیر بگذارند. این مشکلات ممکن است باعث کاهش تعداد اسپرم ها و اختلال در عملکرد آن ها شوند که در نتیجه بر شانس بارداری تاثیر منفی میگذارد. درمان پروستاتیت و سایر مشکلات پروستات ممکن است به بهبود باروری کمک کند.

آیا برداشتن تخمدان باعث ناباروری می شود؟

بله، برداشتن تخمدان یکی از دلایل ناباروری در زنان است. تخمدان ها مسئول تولید تخمک ها و تنظیم هورمون های باروری هستند. در صورتی که تخمدان ها برداشته شوند، تولید تخمک متوقف شده و زن قادر به بارداری نمی شود، مگر اینکه از روش های کمک باروری مانند تخمک اهدایی یا رحم جایگزین استفاده شود.

آیا تیروئید کم کار باعث ناباروری می شود؟

بله، کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) می تواند باعث اختلالات هورمونی شود که تخمک گذاری را مختل می کند. این مشکل می تواند به ناباروری منجر شود. درمان کم کاری تیروئید با داروهای هورمونی می تواند به تنظیم هورمون ها کمک کرده و شانس بارداری را افزایش دهد.

آیا سیگار باعث ناباروری می شود؟

بله، سیگار کشیدن می تواند به طور قابل توجهی شانس بارداری را کاهش دهد. مواد شیمیایی موجود در سیگار می توانند بر کیفیت تخمکها و اسپرم ها تاثیر بگذارند، حرکت اسپرم ها را مختل کنند و مشکلات هورمونی ایجاد کنند. همچنین، سیگار کشیدن می تواند خطر سقط جنین و اختلالات بارداری را افزایش دهد.

آيا خود ارضايي باعث نازایی میشود؟

خودارضایی به خودی خود عامل نازایی در مردان یا زنان نیست. این عمل در صورتی که به صورت مکرر و با شدت زیاد انجام شود و به سایر مسائل بهداشتی یا روانی منجر گردد، ممکن است تأثیراتی منفی روی سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشد، اما در حالت کلی خودارضایی به طور مستقیم موجب نازایی نمی‌ شود.

تشخیص ناباروری چگونه است؟

تشخیص ناباروری شامل ارزیابی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی، آزمایش‌ های خون و تصویربرداری است. برای زنان، این ارزیابی‌ها شامل آزمایش‌ های هورمونی، بررسی تخمک‌ گذاری، سونوگرافی برای بررسی رحم و تخمدان‌ ها، و هیستروسالپنگوگرافی (HSG) برای ارزیابی لوله‌ های رحمی می‌ شود. در مردان، آزمایش تحلیل اسپرم و بررسی هورمون‌ های جنسی، به همراه سونوگرافی بیضه برای شناسایی مشکلات اسپرم یا ساختار دستگاه تناسلی انجام می‌ شود. همچنین، در صورت لزوم، آزمایش‌ های ژنتیکی و لپاروسکوپی برای شناسایی مشکلات داخلی مانند اندومتریوز یا چسبندگی‌ ها در زنان استفاده می‌ شود.

تست های ارزیابی مربوط به مردان

آزمایش‌ های چکاپ برای مردان شامل مجموعه‌ ای از تست‌ ها هستند که به تشخیص مشکلات سلامتی و کنترل وضعیت فیزیکی کمک می‌ کنند. برخی از مهم‌ ترین آزمایش‌ های چکاپ برای مردان عبارتند از:

• آزمایش پروستات PSA: این آزمایش برای ارزیابی سلامت پروستات و شناسایی مشکلاتی مانند بزرگی پروستات یا سرطان پروستات انجام می‌شود.
• آزمایش تستوسترون: تستوسترون یکی از هورمون‌ های مهم در بدن مردان است که بر باروری، سلامت استخوان‌ ها، و انرژی تأثیر می‌گذارد. این آزمایش برای اندازه‌ گیری سطح تستوسترون در خون انجام می‌شود.
• آزمایش شمارش گلبول‌های قرمز (CBC): این آزمایش برای ارزیابی سلامت عمومی بدن و شناسایی مشکلاتی مانند کم‌خونی یا عفونت‌های احتمالی کاربرد دارد.
• آزمایش CRP: این آزمایش برای سنجش سطح پروتئین C-reactive (CRP) که به عنوان نشانگر التهاب در بدن عمل می‌کند، انجام می‌ شود. سطح بالای CRP می‌ تواند نشان‌ دهنده بیماری‌ های التهابی یا عفونت‌ها باشد.
• آزمایش ESR: این آزمایش سرعت رسوب گلبول‌ های قرمز را در خون اندازه‌ گیری می‌ کند و می‌ تواند به شناسایی التهاب یا بیماری‌ های مزمن کمک کند.

تست‌های ارزیابی مربوط به زنان

بسته به شرایط فردی شما، در برخی موارد آزمایش‌ ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

پاپ‌ اسمیر

آزمایش پاپ اسمیر برای بررسی سلول‌ های دهانه رحم و شناسایی علائم سرطان یا عفونت‌ های مرتبط با آن انجام می‌ شود. پزشکان توصیه می‌ کنند که زنان از سن ۲۱ تا ۶۵ سالگی هر سه سال یک‌بار آزمایش پاپ‌ اسمیر انجام دهند.

• معاینه لگن: این معاینه برای بررسی سلامت دستگاه تناسلی زنانه و شناسایی مشکلاتی مانند کیست‌ ها، تومورها یا التهاب‌های دستگاه تناسلی انجام می‌شود.
• بررسی ریتم عادت ماهانه: پزشک می‌ تواند با بررسی عادت‌ های ماهانه زنان، مشکلاتی مانند بی‌ نظمی قاعدگی، آمنوره یا خونریزی‌ های غیرطبیعی را شناسایی کند.
• بررسی هورمون‌ های جنسی: آزمایش‌ های هورمونی برای ارزیابی سطح هورمون‌ هایی مانند استروژن، پروژسترون و تستوسترون انجام می‌ شود. این آزمایش‌ ها برای تشخیص مشکلات هورمونی و ناباروری مفید هستند.
• تشخیص سرطان تخمدان: در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش‌ های خاصی برای شناسایی سرطان تخمدان یا سایر اختلالات مربوط به تخمدان‌ها توصیه کند.
• سلامت بارداری و رحم: آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی یا آزمایش خون برای ارزیابی سلامت رحم و تخمدان‌ ها و تشخیص بارداری انجام می‌ شود.
• آزمایش ویتامین‌ های بدن: این آزمایش‌ ها به شناسایی کمبود ویتامین‌ ها و مواد معدنی مهم در بدن کمک می‌ کنند. به عنوان مثال، آزمایش‌ های ویتامین D و ویتامین B12 معمولاً انجام می‌شوند.
• ماموگرافی: این آزمایش تصویربرداری برای شناسایی علائم سرطان سینه در زنان بالای ۴۰ سال یا افرادی که سابقه خانوادگی سرطان سینه دارند توصیه می‌ شود.

انواع ناباروری

ناباروری به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

• ناباروری اولیه: به وضعیتی گفته می‌شود که فرد هیچگاه باردار نشده باشد و نتواند در طول مدت یک سال یا بیشتر بارداری طبیعی را تجربه کند.
• ناباروری ثانویه: به وضعیتی گفته می‌شود که فرد قبلاً یک یا چند بار باردار شده است، اما بعد از آن نتوانسته است بارداری دیگری داشته باشد.

علائم ناباروری چیست؟

علائم ناباروری ممکن است در هر فرد متفاوت باشد و بسته به علت ناباروری در مردان یا زنان تغییر کند. در زنان، علائم می‌ توانند شامل اختلالات قاعدگی مانند قاعدگی نامنظم، دردهای شدید قاعدگی، مشکلات هورمونی مانند تغییرات در وزن و موها، یا مشکلات مرتبط با تخمک‌ گذاری باشند. در مردان، علائم ممکن است شامل مشکلات در نعوظ، کاهش تعداد اسپرم، یا تغییرات در حجم و شکل مایع منی باشد.

درمان ناباروری مردان

ناباروری در مردان می‌ تواند به دلایل مختلفی مانند تعداد کم اسپرم، اختلالات هورمونی ،مشکلات در عملکرد جنسی، و عوامل محیطی مانند مصرف الکل و سیگار ایجاد شود. درمان این مشکلات معمولاً شامل استفاده از داروهای هورمونی، روش‌های جراحی برای حل مشکلاتی مانند واریکوسل، درمان‌های پزشکی مانند IVF و ICSI، و تغییرات سبک زندگی از جمله رژیم غذایی مناسب، کاهش وزن، و ترک مواد مخدر و الکل است.

درمان ناباروری در زنان

ناباروری در زنان می‌تواند ناشی از مشکلات تخمک‌گذاری، انسداد لوله‌ های فالوپ، اندومتریوز، یا اختلالات هورمونی باشد. درمان این مشکلات معمولاً شامل داروهای تحریک تخمک‌ گذاری، جراحی برای رفع انسداد لوله‌ ها یا درمان اندومتریوز، استفاده از تکنولوژی‌ های پیشرفته مانند IVF و ICSI، و مشاوره هورمونی است. همچنین، تغییرات در سبک زندگی از جمله مدیریت استرس، رژیم غذایی سالم، و مراقبت از وزن نیز در بهبود شرایط باروری زنان مؤثر است.

روش های درمان‌ ناباروری زنان

درمان‌های رایج ناباروری به منظور کمک به زوج‌هایی که قادر به باردار شدن به طور طبیعی نیستند، طراحی شده‌ اند. این درمان‌ها به روش‌های مختلفی بسته به علت ناباروری و وضعیت هر فرد اجرا می‌ شوند.

• افزایش تخمک گذاری با دارو درمانی
• درمان ناباروری با آی وی اف
• درمان ناباروری با آی یو آی
• درمان ناباروری باICSI
• روش درمان ناباروری GIFT و ZIFT
• درمان با تخمک اهدایی
• رحم اهدایی یا مادر جایگزین
• لاپاراسکوپی
• عمل هیستروسکوپی

ناباروری در زنان می‌ تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از مشکلات هورمونی و اختلالات تخمک‌ گذاری گرفته تا مشکلات ساختاری در دستگاه تناسلی و بیماری‌های خاص. درمان ناباروری بستگی به علت اصلی آن دارد و معمولاً شامل مجموعه‌ ای از روش‌ ها و تکنیک‌ های پزشکی است. در ادامه، برخی از مهم‌ترین روش‌ های درمان ناباروری در زنان معرفی شده است:

دارو درمانی برای افزایش تخمک‌ گذاری

این روش شامل استفاده از داروهایی است که به تحریک تخمدان‌ ها کمک می‌ کند تا تخمک‌ های بیشتری تولید شوند. این داروها معمولاً در زنانی که دچار اختلال در تخمک‌ گذاری هستند، مانند زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌ کیستیک (PCOS) استفاده می‌شود.

درمان ناباروری با آی وی اف (لقاح خارج رحمی)

در روش آی وی اف، تخمک‌ ها از تخمدان زن گرفته می‌شود و در آزمایشگاه با اسپرم مرد لقاح داده می‌شود. پس از لقاح، جنین‌ها به رحم زن انتقال داده می‌ شوند. این روش زمانی کاربرد دارد که مشکلات لوله‌ های فالوپ یا تخمک‌ گذاری وجود دارد.

درمان ناباروری با IUI (لقاح داخل رحمی)

در  روش آی یو آی، اسپرم مرد به طور مستقیم به داخل رحم زن منتقل می‌شود تا شانس بارداری افزایش یابد. این روش به ویژه برای زوج‌ هایی که مشکل در انزال یا مشکلات دیگر اسپرم دارند، استفاده می‌شود.

درمان ناباروری با میکرواینجکشن یا ICSI

روش میکرواینجکشن برای زمانی استفاده می‌شود که اسپرم قادر به لقاح تخمک به طور طبیعی نباشد. در این تکنیک، یک اسپرم به طور مستقیم وارد تخمک می‌ شود تا فرآیند لقاح تسهیل گردد.

روش GIFT و ZIFT

در GIFT، تخمک‌ها و اسپرم‌ ها به لوله‌ های فالوپ منتقل می‌ شوند تا لقاح در داخل لوله صورت گیرد. در ZIFT، جنین‌ها پس از لقاح در آزمایشگاه، به لوله فالوپ منتقل می‌شوند تا فرآیند لانه‌گزینی در آنجا انجام شود.

اهدا تخمک

زمانی که زن به دلیل مشکلات پزشکی قادر به تولید تخمک‌ های سالم نباشد، از تخمک‌های اهدا شده استفاده می‌ شود. این روش در مواردی که زن به دلیل پیری، بیماری‌ های تخمدانی یا دیگر مشکلات نمی‌تواند تخمک‌های خود را تولید کند به کار می‌رود.

رحم جایگزین

در صورتی که مشکلاتی در رحم زن وجود داشته باشد که مانع از بارداری شود، می‌توان از رحم زن دیگری برای حمل جنین استفاده کرد. این روش معمولاً در مواردی انجام می‌شود که رحم زن نابارور قادر به نگهداری جنین نیست.

لاپاراسکوپی

این روش جراحی برای درمان مشکلاتی مانند اندومتریوز، کیست‌ های تخمدانی و انسداد لوله‌ های فالوپ استفاده می‌ شود. در این عمل، جراح از طریق یک برش کوچک در شکم، مشکلات مربوط به ناباروری را شناسایی و درمان می‌کند.

آیا درمان ناباروری با هیپنوتیزم ممکن است؟

هیپنوتیزم به عنوان یک روش مکمل برای درمان ناباروری در برخی موارد مفید واقع می شود. در این روش، هدف کاهش استرس و اضطراب است که می تواند بر عملکرد سیستم تولید مثل تاثیر مثبت بگذارد. این روش ممکن است به زنان کمک کند تا بهتر با مشکلات ناباروری کنار بیایند و شانس بارداری را افزایش دهند و باعث درمان ناباروری خود شوند.

درمان ناباروری با اهدا کردن تخمک

اگر زن نتواند تخمک های خود را تولید کند، می تواند از تخمک اهدایی استفاده کند. در این روش، تخمک از یک زن دیگر گرفته شده و در رحم زن دریافت کننده قرار می گیرد. این روش برای زنانی که به دلایل مختلف نمی توانند تخمک خود را تولید کنند، مانند سن بالا یا مشکلات ژنتیکی، گزینه ای موثر برای درمان ناباروری است.

درمان ناباروری با رحم جایگزین

رحم جایگزین یا مادر جایگزین روشی است که در آن یک زن دیگر رحم خود را برای بارداری و تولد کودک در اختیار فرد یا زوجی قرار می دهد که قادر به بارداری نیستند. این روش برای زنانی که مشکلاتی در بارداری دارند یا رحم آنها برداشته شده است، مناسب است.

درمان نازایی با لاپاراسکوپی

لاپاراسکوپی یک روش جراحی کم تهاجمی است که برای تشخیص و درمان مشکلات باروری مانند انسداد لوله های فالوپ، اندومتریوز، یا چسبندگی های رحم استفاده می شود. این روش می تواند به بهبود باروری کمک کند.

درمان نازایی با آسپیراسیون اسپرم

آسپیراسیون اسپرم یکی از روش های کمک باروری است که در آن اسپرم از بیضه یا اپیدیدیم جمع آوری می شود و برای استفاده در روش های درمانی مانند IVF به کار می رود. که با این روش درمان ناباروری صورت بگیرد و کسانی که برای بارداری اقدام کرده اند به نتیجه برسند.

عوارض درمان های ناباروری

درمان های نازایی می‌توانند با برخی عوارض همراه باشند که شامل موارد زیر است:

• چندقلوزایی: افزایش تعداد جنین‌ ها ممکن است به خطرات زایمان زودرس و مشکلات سلامتی نوزادان منجر شود.
• سندرم تحریک‌پذیری بیش از حد تخمدان (OHSS): ممکن است باعث تورم و درد تخمدان‌ ها، نفخ، تهوع و در موارد شدید، نیاز به درمان اورژانسی شود.
• خونریزی یا عفونت: روش‌های تهاجمی ممکن است با خطرات کمی از خونریزی یا عفونت همراه باشند.
• زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد: احتمال مشکلات در بارداری‌های حاصل از روش‌ های باروری مصنوعی مانند IVF بیشتر است.
• نقایص هنگام تولد: برخی تحقیقات نشان داده‌اند که IVF ممکن است خطر نقایص مادرزادی را افزایش دهد، اگرچه پیشرفت‌ های پزشکی این خطر را کاهش داده است.
• بارداری خارج رحمی: در برخی موارد، تخمک در لوله فالوپ رشد کرده و به بارداری خارج رحمی منجر می‌شود که نیاز به مراقبت ویژه دارد.

هزینه درمان ناباروری

هزینه درمان نازایی متغیر است؛ این هزینه بستگی به روش درمان انتخابی و نیاز به خدمات تخصصی جانبی مانند مشاوره ژنتیک دارد که می‌ تواند هزینه نهایی را افزایش دهد.

به چه کسی نازا می‌گویند؟

به فردی که توانایی تولید مثل نداشته باشد و نتواند به طور طبیعی فرزند دار شود، نازا گفته می‌ شود. نازایی می‌ تواند به دلایل مختلفی در مردان و زنان ایجاد شود. در مردان، مشکلات در تولید یا عملکرد اسپرم، در زنان، مشکلات در تخمک‌ گذاری، عملکرد تخمدان‌ ها یا مشکلات رحمی می‌تواند باعث نازایی شود. همچنین نازایی می‌ تواند به دلایل ژنتیکی، هورمونی، فیزیکی، محیطی و روانی ایجاد گردد. به طور کلی، نازایی به فردی اطلاق می‌شود که پس از یک سال تلاش برای بارداری، بدون استفاده از روش‌ های پزشکی موفق به بارداری نشود.

برای درمان نازایی چه بخوریم؟

تغذیه مناسب نقش بسیار مهمی در تقویت باروری و درمان نازایی دارد. مواد غذایی مناسب می توانند به بهبود عملکرد سیستم تولید مثل کمک کنند، کیفیت تخمک ها و اسپرم ها را افزایش دهند و به تنظیم هورمون ها کمک کنند. در اینجا به برخی از مهم ترین غذاهایی که می توانند به درمان نازایی کمک کنند، اشاره می کنیم:

1. آنتی اکسیدان ها
   آنتی اکسیدان ها به کاهش استرس اکسیداتیو کمک می کنند که یکی از عواملی است که می تواند بر کیفیت تخمک ها و اسپرم ها تاثیر منفی بگذارد. میوه ها و سبزیجاتی مانند توت فرنگی، زغال اخته، گوجه فرنگی، اسفناج و کلم سرشار از آنتی اکسیدان ها هستند. این مواد به بهبود کیفیت تخمک و اسپرم کمک می کنند و از آسیب های سلولی جلوگیری می کنند.
2. چربی های سالم
   مصرف چربی های سالم مانند روغن زیتون، آووکادو، مغزها و دانه ها می تواند به تعادل هورمونی کمک کند. این چربی ها حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند که برای سلامت تولید مثل بسیار مفیدند. این چربی ها به بهبود جریان خون به اندام های تولیدمثل کمک می کنند.
3. ویتامین D
   ویتامین D برای تقویت باروری ضروری است. کمبود ویتامین D می تواند با مشکلات هورمونی همراه باشد و تاثیر منفی بر تخمک گذاری بگذارد. مصرف منابع غذایی غنی از ویتامین D مانند ماهی چرب (سالمون، تن)، تخم مرغ، و محصولات لبنی غنی شده با ویتامین D می تواند به درمان نازایی کمک کند.
4. غذاهای غنی از فولیک اسید
   فولیک اسید به ویژه در دوران قبل از بارداری بسیار مهم است. مصرف مواد غذایی غنی از فولیک اسید مانند اسفناج، عدس، لوبیا، مرکبات و غلات کامل می تواند به تقویت باروری کمک کند. فولیک اسید همچنین از بروز مشکلات ژنتیکی در جنین جلوگیری می کند.
5. پروتئین های گیاهی و حیوانی
   پروتئین ها یکی از عناصر اصلی برای حفظ سلامت سیستم تولید مثل هستند. منابع پروتئینی مانند گوشت سفید، ماهی، تخم مرغ، حبوبات و دانه ها می توانند به تقویت باروری کمک کنند.
6. آب کافی
   آب نقش مهمی در حفظ تعادل هورمونی و عملکرد صحیح سیستم تولید مثل ایفا می کند. حفظ رطوبت بدن می تواند به بهبود کیفیت تخمک ها و اسپرم ها کمک کند.

راه های پیشگیری از ناباروری

برای پیشگیری از ناباروری و درمان ناباروری، رعایت یکسری نکات مهم می تواند به حفظ سلامت باروری کمک کند. اولین قدم حفظ وزن سالم است، چرا که اضافه وزن یا کمبود وزن می تواند بر تنظیم هورمون ها و عملکرد سیستم تولید مثل تاثیر منفی بگذارد. تغذیه مناسب و متعادل با مصرف ویتامین ها و مواد معدنی ضروری برای باروری نیز بسیار اهمیت دارد.

همچنین، اجتناب از مصرف دخانیات و الکل، که به طور مستقیم بر کیفیت اسپرم و تخمک تاثیر می گذارد، می تواند شانس بارداری را افزایش دهد. مدیریت استرس با استفاده از روش هایی مانند یوگا و مدیتیشن نیز در تقویت باروری و درمان ناباروری نقش مؤثری دارد. علاوه بر این، مراجعه منظم به پزشک و انجام چکاپ های سلامت باروری برای تشخیص مشکلات احتمالی و درمان به موقع بسیار ضروری است. رته های پیشگیری عبارتند از:

1. حفظ وزن سالم
   داشتن وزن متعادل می تواند تاثیر زیادی بر سلامت باروری داشته باشد.
2. رژیم غذایی متعادل
   مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین ها و مواد معدنی می تواند باروری را تقویت کند.
3. اجتناب از مصرف دخانیات و الکل
   ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل به افزایش شانس بارداری کمک می کند.
4. مدیریت استرس
   استرس می تواند تاثیر منفی بر هورمون ها و باروری داشته باشد. استفاده از روش های مدیریت استرس مانند یوگا و مدیتیشن توصیه می شود.
5. مراجعه منظم به پزشک
   برای پیشگیری از مشکلات باروری، انجام چکاپ های منظم و پیگیری وضعیت سلامت تولیدمثل بسیار مهم است.