زایمان سزارین چیست؟

زایمان سزارین یا همان جراحی سزارین، یک روش جراحی است که طی آن با ایجاد برش در دیواره شکم و رحم، نوزاد از رحم مادر خارج می شود. این نوع زایمان به ویژه در مواردی که مادر از روش های کمک باروری مانند آی وی اف (لقاح آزمایشگاهی) یا IUI (تزریق اسپرم به داخل رحم) باردار شده باشد، شایع تر است؛ چرا که بارداری های حاصل از درمان ناباروری معمولاً به عنوان بارداری های پرخطر در نظر گرفته می شوند و پزشک برای حفظ سلامت مادر و جنین، ممکن است سزارین را به عنوان روش ایمن تر انتخاب کند. در این عمل معمولاً از بی حسی موضعی یا در برخی موارد بیهوشی عمومی استفاده می شود.

عمل سزارین چگونه است؟

زایمان سزارین یک عمل جراحی است که در آن نوزاد از طریق برش در دیواره شکم و رحم خارج می شود. این عمل معمولاً زمانی انجام می شود که زایمان طبیعی برای مادر یا نوزاد مناسب نباشد. مراحل عمل سزارین:

1. بیهوشی:
   • پیش از شروع عمل، بیمار تحت بی حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی قرار می گیرد. در بیشتر موارد، از بی حسی نخاعی استفاده می شود تا مادر بیدار باشد و پس از عمل سریعاً با نوزاد خود ارتباط برقرار کند.
2. برش در شکم:
   • جراح برش کوچکی در ناحیه پایین شکم (معمولاً در ناحیه ای که شبیه به برش خط بیکینی است) ایجاد می کند. این برش به اندازه ای است که به جراح اجازه می دهد به رحم دسترسی پیدا کند.
3. برش در رحم:
   • پس از باز کردن شکم، جراح رحم را نیز برش می دهد. این برش می تواند افقی یا عمودی باشد، اما معمولاً برش افقی ترجیح داده می شود زیرا خطر عوارض کمتری دارد.
4. خارج کردن نوزاد:
   • پس از برش رحم، نوزاد با احتیاط از رحم خارج می شود. در این مرحله، ممکن است پزشک دست خود را به داخل رحم ببرد تا نوزاد را به طور کامل بیرون آورد.
5. تمیز کردن و بستن برش ها:
   • پس از بیرون آوردن نوزاد و بررسی وضعیت او، پزشک در صورت نیاز بند ناف را قطع می کند و نوزاد را به اتاق نوزاد می برد.
   • سپس جراح رحم و شکم را با بخیه های داخلی و خارجی می بندد.
6. بازگشت به اتاق ریکاوری:
   • مادر پس از اتمام عمل به اتاق ریکاوری منتقل می شود تا از بیهوشی خارج شود و تحت مراقبت قرار گیرد. در این مرحله، پرستاران وضعیت مادر و نوزاد را کنترل می کنند.

مراحل زایمان سزارین

زایمان سزارین یک عمل جراحی است که در آن پزشک از طریق برش در شکم و رحم مادر، نوزاد را خارج می کند. این روش معمولاً در مواقعی که زایمان طبیعی به دلایل پزشکی ممکن نباشد، انتخاب می شود. مراحل انجام زایمان سزارین به شرح زیر است:

1. آماده سازی بیمار
   • قبل از شروع عمل، مادر به اتاق عمل منتقل می شود. در این مرحله، پزشک و پرستاران تمام اقدامات پیش از جراحی را انجام می دهند .بیمار از طریق بیهوشی موضعی یا عمومی، بیهوش می شود. در بیهوشی موضعی، مادر هوشیار می ماند اما ناحیه تحت عمل کاملاً بی حس می شود.
2. اعمال بیهوشی
   • در اغلب موارد، برای سزارین از بی حسی موضعی (اپیدورال یا اسپاینال) استفاده می شود که مادر در حین جراحی هوشیار است .در برخی شرایط خاص، بیهوشی عمومی انجام می شود تا مادر در طول عمل خواب باشد.
3. ایجاد برش در شکم
   • بعد از بیهوشی، پزشک یک برش افقی یا عمودی در ناحیه شکم مادر ایجاد می کند .معمولاً برش افقی (در ناحیه پایین شکم، دقیقاً در نزدیکی خط موی بیکینی) انتخاب می شود، زیرا این نوع برش خطر عوارض کمتری دارد و بهبود آن سریع تر است.
4. برش رحم و خارج کردن نوزاد
   • پس از برش شکم، پزشک به رحم دسترسی پیدا می کند و یک برش دیگر در رحم ایجاد می کند .نوزاد از رحم خارج می شود و معمولاً در اولین لحظات تولد، پزشک نوزاد را بررسی کرده و در صورت لزوم، او را به تیم پزشکی منتقل می کند.
5. پاک سازی و بررسی
   • پس از خارج کردن نوزاد، پزشک محل رحم و شکم را تمیز می کند و خونریزی ها را کنترل می کند .در صورت نیاز، پزشک ممکن است جفت را از رحم خارج کند و رحم را بخیه بزند.
6. بستن برش ها
   • پس از اتمام مراحل جراحی، پزشک برش های شکم و رحم را با بخیه می بندد .در این مرحله، پزشک ممکن است از بخیه های قابل جذب یا بخیه هایی که نیاز به کشیدن دارند، استفاده کند.
7. مراقبت بعد از عمل
   • پس از اتمام جراحی، مادر به اتاق ریکاوری منتقل می شود تا تحت نظر پزشکان و پرستاران قرار گیرد. در این مرحله، مادر از اثرات بیهوشی یا بی حسی بیدار می شود و تا زمانی که وضعیتش به حالت طبیعی بازگردد، تحت مراقبت خواهد بود.
8. مراقبت های بعدی
   • پس از جراحی، مادر برای تسکین درد از داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک استفاده می کند .لازم است مادر حداقل چند ساعت در بیمارستان تحت نظر باشد و پس از آن می تواند به خانه بازگردد، البته در صورت وضعیت خوب، ممکن است به مدت 2-3 روز بستری بماند.

انواع زایمان سزارین

انواع مختلفی از زایمان سزارین وجود دارد که شامل:

• سزارین انتخابی: زمانی که سزارین به طور عمدی برای جلوگیری از خطرات زایمان طبیعی انجام می شود.
• سزارین اضطراری: زمانی که به دلایل غیر منتظره در هنگام زایمان طبیعی نیاز به جراحی پیدا می شود.

سزارین برای چه کسانی خطرناک است؟

سزارین برای زنانی که دارای بیماری های مزمن مانند فشار خون بالا، دیابت، یا مشکلات قلبی هستند، می تواند خطرناک باشد. همچنین زنانی که پیش از این عمل سزارین داشته اند، ممکن است با مشکلاتی همچون چسبندگی های داخلی یا خونریزی بیشتر مواجه شوند. در این موارد، پزشک بررسی های دقیق تری انجام می دهد تا خطرات جراحی را کاهش دهد.

مراقبت های بعد از سزارین

مراقبت های مناسب بعد از زایمان سزارین برای اطمینان از بهبودی سریع و جلوگیری از عوارض ضروری است. در ادامه به مهم ترین مراقبت های بعد از این عمل جراحی پرداخته شده است:

1. استراحت کافی
   • بعد از سزارین، بدن نیاز به زمان برای بهبودی دارد. بنابراین، استراحت و خواب کافی بسیار مهم است. مادر باید تا حد ممکن از فعالیت های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کند.
2. مراقبت از محل برش
   • در ابتدا، محل برش باید تمیز و خشک نگه داشته شود. پزشک معمولاً توصیه می کند که محل برش با آب و صابون ملایم شسته شود. تا زمانی که پزشک تجویز کند، باید از خیس کردن محل برش در حمام اجتناب شود. اگر علائمی از عفونت مانند قرمزی، تورم یا ترشح مشاهده شد، باید فوراً با پزشک تماس گرفته شود.
3. داروهای مسکن
   • پزشک معمولاً داروهای مسکن برای کاهش درد تجویز می کند. این داروها ممکن است شامل استامینوفن یا داروهای ضدالتهابی باشند. مادر باید از مصرف داروهایی که توسط پزشک تجویز نشده اند، خودداری کند.
4. مراقبت از ناحیه رحم
   • ممکن است مادر خونریزی مشابه به خونریزی پس از زایمان طبیعی داشته باشد. این خونریزی معمولاً در چند هفته اول کاهش می یابد. لازم است که مادر از استفاده از تامپون خودداری کند و به جای آن از پدهای بهداشتی استفاده کند.
5. تحرک تدریجی
   • پس از جراحی سزارین، مادر باید به تدریج حرکت کردن را آغاز کند. شروع به راه رفتن های کوتاه و آهسته می تواند به کاهش خطر لخته شدن خون کمک کند. باید از بلند کردن اجسام سنگین یا انجام فعالیت های شدید خودداری کرد تا بدن فرصت بهبودی داشته باشد.
6. رعایت بهداشت شخصی
   • رعایت بهداشت شخصی پس از زایمان سزارین بسیار مهم است تا از عفونت جلوگیری شود. این شامل شستشوی دست ها قبل از لمس نوزاد یا محل برش و همچنین استفاده از لباس های تمیز است.
7. رژیم غذایی مناسب
   • خوردن مواد غذایی غنی از فیبر می تواند از یبوست جلوگیری کرده و به بهبودی کمک کند. همچنین نوشیدن آب کافی و خوردن غذاهای سرشار از پروتئین برای بهبود سریعتر بدن مفید است. مصرف غذاهای سالم و متعادل به بدن کمک می کند تا انرژی لازم برای بهبودی را تامین کند.
8. مراقبت از نوزاد
   • در دوران نقاهت، مادر ممکن است نیاز به کمک برای مراقبت از نوزاد داشته باشد. استفاده از کمک های خانواده یا پرستار ممکن است در این زمان مفید باشد.
9. پیگیری با پزشک
   • مادر باید طبق دستور پزشک به طور منظم برای بررسی وضعیت به مطب مراجعه کند. این ملاقات ها به بررسی روند بهبودی، کنترل خونریزی و ارزیابی عوارض احتمالی کمک می کند.
10. رابطه جنسی پس از سزارین
    • معمولاً توصیه می شود که تا 6 هفته پس از سزارین از رابطه جنسی خودداری شود تا رحم و بدن مادر به طور کامل بهبود یابد.

این مراقبت ها می توانند به مادر کمک کنند تا روند بهبودی سریع تر و بدون عوارض پس از زایمان سزارین را تجربه کند.

چند روز بعد سزارین میشه رابطه داشت؟

پس از زایمان سزارین، توصیه می شود که حداقل به مدت 6 هفته از رابطه جنسی خودداری کنید. این مدت زمان به بدن فرصت می دهد تا به طور کامل بهبود یابد و محل برش ها ترمیم شود. در این مدت، خونریزی پس از زایمان (لوچیا) همچنان ادامه دارد و انجام رابطه جنسی می تواند خطر عفونت را افزایش دهد. همچنین، محل برش های جراحی نیاز به زمان برای بهبودی دارد و فشار ناشی از رابطه جنسی ممکن است به این نواحی آسیب بزند. پس از گذشت 6 هفته، اگر وضعیت بهبود یافته و پزشک تایید کند، می توانید دوباره رابطه جنسی داشته باشید.

عوارض سزارین

زایمان سزارین به عنوان یک عمل جراحی، مانند هر جراحی دیگری، ممکن است با برخی عوارض همراه باشد. اگرچه این عمل در بسیاری از موارد ایمن است، اما آگاهی از عوارض احتمالی می تواند به مادران کمک کند تا از آن ها پیشگیری کرده و به سرعت برای درمان آن ها اقدام کنند. در ادامه به برخی از عوارض سزارین اشاره شده است:

1. عفونت محل برش

یکی از عوارض شایع پس از سزارین، عفونت در محل برش شکم یا رحم است. علائم عفونت شامل قرمزی، تورم، درد شدید، ترشحات زرد یا سبز، و تب می باشد.

1. خونریزی زیاد

در برخی موارد، مادر ممکن است خونریزی بیش از حد داشته باشد که در صورت عدم کنترل مناسب، می تواند خطرناک باشد.

1. آسیب به ارگان های داخلی

در حین عمل سزارین، ممکن است به برخی ارگان های داخلی مانند مثانه یا روده آسیب وارد شود. اگرچه این آسیب ها نادر هستند، اما در صورت وقوع، نیاز به جراحی اضافی یا درمان دارند.

1. چسبندگی داخلی

پس از جراحی سزارین، احتمال بروز چسبندگی در داخل شکم وجود دارد. چسبندگی ها می توانند باعث درد، مشکلات گوارشی و حتی مشکلات باروری در آینده شوند.

1. لخته های خون (ترومبوز ورید عمقی)

یکی از عوارض خطرناک سزارین، تشکیل لخته های خون است که می تواند منجر به ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا آمبولی ریه شود.

1. پارگی رحم در بارداری های بعدی

در صورتی که مادر در آینده باردار شود، احتمال خطر پارگی رحم در صورت بارداری پس از سزارین وجود دارد، به ویژه اگر برش رحم عمودی باشد.

1. آسیب به نوزاد

در برخی موارد نادر، نوزاد ممکن است در حین جراحی سزارین دچار آسیب شود. این آسیب ها می توانند شامل بریدگی های کوچک در پوست یا دیگر مشکلات جزیی باشند.

1. درد مزمن

در بعضی از زنان، سزارین می تواند منجر به درد مزمن در ناحیه شکم و یا در ناحیه برش شود. این درد ممکن است به صورت نواحی حساس یا دردناک در ناحیه زخم ظاهر شود.

1. مشکلات در شیردهی

برخی از مادران پس از سزارین ممکن است مشکلاتی در شروع یا ادامه شیردهی داشته باشند. این مشکلات ممکن است به دلیل درد، استرس یا تاخیر در شروع شیردهی به دلیل بستری طولانی مدت در بیمارستان باشد.

1. تاخیر در بهبودی

بهبود کامل پس از سزارین ممکن است بیشتر از زایمان طبیعی طول بکشد. مادر ممکن است برای انجام فعالیت های روزانه خود به مدت بیشتری نیاز داشته باشد تا بدنش به طور کامل بهبود یابد.

ورم پا بعد از سزارین

ورم پا پس از زایمان سزارین یک مشکل شایع است که به دلایل مختلفی مانند تغییرات هورمونی، احتباس مایعات، و کاهش فعالیت فیزیکی رخ می دهد. این مشکل معمولاً موقتی است و با مراقبت های مناسب کاهش می یابد. علل ورم پا:

• احتباس مایعات: تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون.
• کاهش فعالیت: استراحت زیاد و حرکت کم.
• فشار به رگ های خونی: ناشی از بارداری و جراحی.
• هورمون ها: افزایش سطح پروژسترون که باعث تجمع مایعات می شود.

خونریزی بعد از سزارین چند روز طول می کشد؟

خونریزی پس از سزارین معمولاً بین 4 تا 6 هفته طول می کشد. این خونریزی به طور تدریجی کاهش می یابد و به صورت لکه بینی در هفته های اول پس از زایمان ظاهر می شود. در صورت خونریزی شدید یا غیرطبیعی، باید فوراً با پزشک مشورت کنید.

چرا جراحی سزارین انجام می شود؟

جراحی سزارین معمولاً در مواقعی انجام می شود که زایمان طبیعی امکان پذیر نباشد یا خطراتی برای مادر یا نوزاد به همراه داشته باشد. دلایل انجام سزارین شامل موقعیت نادرست نوزاد، مشکلات در جفت، یا خطرات سلامت مادر است.

خطرات عمل سزارین

عمل سزارین، که یک جراحی بزرگ است، مانند هر عمل جراحی دیگری خطرات و عوارض خاص خود را دارد. برخی از خطرات احتمالی سزارین شامل موارد زیر می شود:

1. عفونت
   • احتمال عفونت در محل برش یا رحم وجود دارد. این عفونت می تواند نیاز به درمان آنتی بیوتیکی یا حتی جراحی مجدد داشته باشد.
2. خونریزی زیاد
   • در عمل سزارین ممکن است خونریزی زیادی رخ دهد که نیاز به انتقال خون یا درمان های دیگر داشته باشد.
3. آسیب به ارگان های داخلی
   • در برخی موارد نادر، ممکن است به ارگان های داخلی مانند مثانه یا روده آسیب وارد شود.
4. لخته خون
   • بعد از سزارین، احتمال بروز لخته خون در رگ ها وجود دارد که می تواند به ریه ها یا قلب منتقل شود و خطرناک باشد.
5. برخی مشکلات در بارداری های بعدی
   • سزارین می تواند احتمال بروز مشکلاتی مانند جفت چسبنده (placenta accreta) یا مشکلات در بارداری های بعدی را افزایش دهد.
6. مشکلات بیهوشی
   • استفاده از بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی در سزارین می تواند مشکلاتی مانند واکنش های آلرژیک یا عوارض تنفسی ایجاد کند.
7. دیرتر بهبود یافتن
   • برخلاف زایمان طبیعی، پس از سزارین مدت زمان بیشتری برای بهبود نیاز است و مادر باید مراقبت های بیشتری داشته باشد.

در مجموع، با وجود این خطرات، عمل سزارین در بسیاری از موارد ضروری و مفید است، اما مانند هر جراحی دیگری باید با دقت و زیر نظر پزشک انجام شود.

زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟

انتخاب بین زایمان طبیعی و سزارین به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی توان یک پاسخ قطعی برای همه مادران ارائه داد. زایمان طبیعی معمولاً به عنوان روش نخست توصیه می شود، زیرا بدن به طور طبیعی برای این فرآیند طراحی شده است و اغلب دوران نقاهت کوتاه تری دارد. در بسیاری از موارد، مادر می تواند خیلی سریع تر به فعالیت های روزمره خود بازگردد و احتمال بروز عوارض بعد از زایمان نیز کمتر است.

با این حال، در برخی بارداری ها—چه به صورت طبیعی شکل گرفته باشند یا از طریق روش های کمکی مانند IVF و آی یو آی شرایطی پیش می آید که ممکن است زایمان طبیعی برای مادر یا جنین ایمن نباشد. مثلاً در مواردی مانند بارداری چندقلویی، وضعیت غیرعادی جنین، جفت سرراهی، یا فشار خون بالا، پزشک ممکن است روش سزارین را پیشنهاد دهد تا سلامت مادر و نوزاد حفظ شود.

در واقع، هیچ روشی به صورت مطلق “بهتر” از دیگری نیست. بهترین روش زایمان، روشی است که متناسب با شرایط فیزیکی، سابقه پزشکی و وضعیت بارداری هر فرد، با نظر پزشک متخصص انتخاب شود. مهم ترین هدف، سلامت مادر و نوزاد است؛ چه با زایمان طبیعی، چه با سزارین.

زایمان سزارین چند ساعت طول می کشد؟

عمل زایمان سزارین معمولاً بین 45 دقیقه تا 1 ساعت طول می کشد. این زمان شامل مراحل مختلف جراحی مانند بیهوشی، برش شکم، خارج کردن نوزاد و بستن برش ها می شود.

در برخی موارد، اگر مشکلات خاصی وجود داشته باشد یا جراحی پیچیده تر باشد، زمان عمل ممکن است بیشتر شود. البته بعد از عمل، زمان بهبودی و مراقبت های بعد از جراحی ممکن است چندین ساعت طول بکشد تا مادر به وضعیت پایدار برسد.

شرایط سزارین رایگان

در ایران، زایمان سزارین تحت پوشش بیمه های درمانی دولتی قرار دارد، اما شرایط دریافت آن رایگان یا با هزینه کمتر بستگی به نوع بیمه، وضعیت پزشکی و محل انجام زایمان دارد.شرایط دریافت سزارین رایگان یا با هزینه کمتر

1. بیمه تامین اجتماعی

• زایمان طبیعی: در بیمارستان های ملکی تامین اجتماعی، زایمان طبیعی به طور کامل رایگان است.
• زایمان سزارین: هزینه سزارین در بیمارستان های ملکی تامین اجتماعی تحت پوشش بیمه قرار دارد. در صورت اضطراری بودن سزارین، هزینه ها کمتر از حالت انتخابی خواهد بود. برای دریافت کمک هزینه سزارین، باید تایید پزشک تامین اجتماعی را دریافت کرده و درخواست را به صورت حضوری در کارگزاری بیمه ثبت کنید .

2. بیمه سلامت

• زایمان طبیعی: در بیمارستان های دولتی طرف قرارداد با بیمه سلامت، زایمان طبیعی رایگان است.
• زایمان سزارین: هزینه سزارین در بیمارستان های دولتی تحت پوشش بیمه سلامت قرار دارد. در صورت اضطراری بودن سزارین، هزینه ها کمتر از حالت انتخابی خواهد بود.

3. بیمه های تکمیلی

• برخی بیمه های تکمیلی ممکن است هزینه های اضافی زایمان سزارین را پوشش دهند. برای اطلاعات دقیق تر، باید با بیمه گر خود تماس بگیرید.