تعیین جنسیت جنین چیست؟

تعیین جنسیت جنین به معنی انتخاب یا مشخص‌کردن جنسیت فرزند پیش از بارداری یا در مراحل ابتدایی آن است. این کار با کمک روش‌ های علمی درمان ناباروری یا کمک باروری مانند IVF همراه با PGD یا روش‌های طبیعی‌تر انجام می‌شود. هدف برخی خانواده‌ها از این کار، برقراری تعادل در ترکیب فرزندان یا جلوگیری از انتقال بیماری‌های ژنتیکی وابسته به جنسیت است.

تعیین جنسیت چگونه انجام می شود؟

فرآیند تعیین جنسیت پیش از بارداری، بر پایه دانش ژنتیک، تکنولوژی های کمک باروری و روش های غربالگری سلولی انجام می گیرد. به طور کلی، تعیین جنسیت به دو دسته روش های طبیعی و روش های آزمایشگاهی تقسیم می شود، اما تنها روش های آزمایشگاهی و پیشرفته توانایی انتخاب دقیق و هدفمند جنسیت جنین را فراهم می کنند.

در روش های تخصصی تر، دانشمندان با بررسی کروموزوم های جنسی (X و Y) موجود در اسپرم و یا جنین، قادرند جنسیت را با دقت بالا مشخص کنند. از جمله این روش ها می توان به لقاح آزمایشگاهی (IVF)، روش تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی (PGD)، تفکیک اسپرم با روش میکروسورت (MicroSort) و نیز تلقیح داخل رحمی (IUI) اشاره کرد.

جدول تعیین جنسیت قبل از بارداری

جدول مقایسه ای تخصصی و رسمی درباره روش های تعیین جنسیت قبل از بارداری آماده کردم. این جدول ویژگی ها، دقت، مزایا و معایب هر روش را به صورت خلاصه نشان می دهد:

تعیین جنسیت قبل از بارداری

تعیین جنسیت پیش از بارداری یکی از حوزه های پیشرفته در طب تولیدمثل و درمان های کمک باروری است که به ویژه در شرایط خاص پزشکی یا دلایل خانوادگی مورد توجه قرار می گیرد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی های نوین همچون IVF، PGD و روش های مبتنی بر تفکیک کروموزومی، والدین می توانند پیش از تشکیل نهایی جنین، از جنسیت آن آگاه شده یا حتی در فرآیند انتخاب جنسیت، نقشی مؤثر ایفا کنند.

این رویکرد نه تنها برای برآورده سازی خواسته های والدین در خصوص جنسیت فرزند، بلکه در بسیاری از موارد به منظور پیشگیری از انتقال بیماری های ژنتیکی مرتبط با جنس خاصی از جنین نیز به کار می رود. در ادامه، به معرفی روش های علمی و معتبر در تعیین جنسیت پیش از بارداری می پردازیم.

تعیین جنسیت با آی وی اف

لقاح آزمایشگاهی یا آی وی اف (In Vitro Fertilization) یکی از پرکاربردترین و دقیق ترین روش ها برای تعیین جنسیت پیش از بارداری است. در این روش، ابتدا تخمک های زن و اسپرم های مرد در محیط آزمایشگاهی با یکدیگر ترکیب می شوند تا جنین هایی در شرایط کنترل شده شکل بگیرند. سپس با استفاده از فناوری های پیشرفته، از جمله روش PGD (تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی)، جنسیت هر جنین مشخص می شود.

در ادامه، تنها جنینی با جنسیت مورد نظر خانواده (مثلاً پسر یا دختر) به رحم منتقل می گردد. بدین ترتیب، احتمال دستیابی به جنسیت دلخواه در این روش بسیار بالا، و در اغلب موارد بیش از ۹۹٪ گزارش شده است.

تعیین جنسیت پسر با ای وی اف

قابلیت کنترل برخوردار است. در این فرآیند، ابتدا تخمک های زن با اسپرم های مرد در شرایط آزمایشگاهی لقاح داده می شوند. سپس پیش از انتقال جنین به رحم، با استفاده از روش PGD یا PGT-A، کروموزوم های جنینی به دقت بررسی می شوند تا جنسیت آن ها مشخص گردد.

در مواردی که خانواده تمایل دارند فرزند پسر داشته باشند، فقط جنین هایی که دارای کروموزوم Y هستند (یعنی XY) انتخاب شده و برای انتقال به رحم آماده می شوند. این انتخاب با استفاده از تکنولوژی پیشرفته ژنتیکی و غربالگری کروموزومی انجام می شود که خطای آن بسیار ناچیز است.

این روش نه تنها برای خانواده هایی که ترجیح شخصی برای داشتن فرزند پسر دارند مناسب است، بلکه در مواردی که خطر انتقال بیماری های ژنتیکی خاص به دختران بیشتر است نیز کاربرد پزشکی دارد. برای مثال، بیماری هایی که وابسته به کروموزوم X هستند ممکن است در صورت داشتن فرزند دختر با احتمال بیشتری منتقل شوند، بنابراین انتخاب جنسیت پسر به عنوان راهی برای پیشگیری از بیماری نیز مطرح می شود.

در مجموع، IVF همراه با غربالگری ژنتیکی دقیق ترین و مطمئن ترین روش برای تعیین جنسیت پسر پیش از بارداری به شمار می رود.

تعیین جنسیت با آی یو آی

روش آی یو آی یا تلقیح داخل رحمی، یکی از ساده ترین و کم تهاجمی ترین روش های کمک باروری محسوب می شود که در آن، اسپرم های مرد پس از آماده سازی در محیط آزمایشگاه، مستقیماً به داخل رحم زن تزریق می شوند. برخلاف روش IVF که امکان بررسی مستقیم جنسیت جنین را فراهم می کند، در IUI انتخاب جنسیت به صورت غیرمستقیم و بر پایه ی ویژگی های فیزیکی اسپرم های حاوی کروموزوم X یا Y انجام می گیرد.

در این روش، گاهی از تکنیک هایی مانند شست وشوی اسپرم یا روش MicroSort برای تفکیک اسپرم های دارای کروموزوم X (که منجر به تولد دختر می شود) از اسپرم های Y (که منجر به تولد پسر می شود) استفاده می شود. سپس بسته به جنسیت مورد نظر زوجین، نمونه ی مورد نظر برای تلقیح به رحم آماده و تزریق می گردد.

با این حال، باید توجه داشت که روش IUI نسبت به IVF دقت کمتری در تعیین جنسیت دارد و معمولاً درصد موفقیت آن در انتخاب جنس خاصی از جنین در حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد تخمین زده می شود. به همین دلیل، این روش بیشتر برای افرادی پیشنهاد می شود که تمایل به انتخاب جنسیت دارند ولی به دلایل مختلف امکان یا تمایل استفاده از روش های پیشرفته تر را ندارند.

تعیین جنسیت با روش میکروسورت (MicroSort)

روش میکروسورت (MicroSort) یکی از فناوری های نوین در زمینه تعیین جنسیت پیش از بارداری است که بر پایه تفکیک اسپرم ها بر اساس محتوای DNA آن ها عمل می کند. اساس این روش، استفاده از تفاوت میزان DNA در اسپرم های حامل کروموزوم X و Y است؛ چرا که اسپرم های X دارای محتوای ژنتیکی بیشتری نسبت به اسپرم های Y هستند.

در این فرآیند، نمونه اسپرم ابتدا با استفاده از رنگ های فلورسنت خاص علامت گذاری می شود و سپس با عبور از دستگاه فلوسایتومتر، اسپرم های X از Y جدا می شوند. پس از جداسازی، اسپرم هایی که احتمال بیشتری برای تولید جنسیت دلخواه دارند، در فرآیند تلقیح داخل رحمی (IUI) یا در لقاح آزمایشگاهی (IVF) مورد استفاده قرار می گیرند.

یکی از ویژگی های مهم MicroSort آن است که بدون دخالت مستقیم در ساختار ژنتیکی جنین، احتمال تولد نوزاد با جنسیت انتخابی را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. دقت این روش برای انتخاب دختر حدود ۹۰٪ و برای پسر حدود ۷۵ تا ۸۰٪ گزارش شده است.

اگرچه MicroSort نسبت به PGD دقت کمتری دارد، اما به دلیل کم تهاجمی بودن، بدون نیاز به استخراج تخمک یا تشکیل جنین آزمایشگاهی، مورد توجه برخی زوج ها قرار می گیرد. این روش به ویژه برای افرادی مناسب است که از نظر باروری مشکلی ندارند و به دنبال راهکاری ملایم تر برای انتخاب جنسیت هستند.

آزمایش های ژنتیکی برای انتخاب جنسیت جنین

آزمایش های ژنتیکی یکی از دقیق ترین و علمی ترین روش ها برای تعیین جنسیت جنین پیش از بارداری محسوب می شوند. این آزمایش ها معمولاً در مرحله ای انجام می شوند که جنین حاصل از لقاح آزمایشگاهی (IVF) در حال رشد در محیط آزمایشگاه است و پیش از انتقال به رحم، مورد بررسی قرار می گیرد.

در این فرآیند، با استفاده از روش هایی مانند تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی (PGD) یا آزمایش جامع کروموزومی (PGT-A)، سلول هایی از جنین در روز سوم یا پنجم رشد برداشته شده و مورد آنالیز کروموزومی قرار می گیرند. این تحلیل، به پزشکان این امکان را می دهد که جنسیت جنین را به طور قطعی تعیین کرده و از بین جنین های پسر یا دختر، گزینه ی مناسب برای انتقال به رحم را انتخاب کنند.

مزیت اصلی این روش ها، دقت بسیار بالای آن ها در تعیین جنسیت است، به طوری که درصد موفقیت در اکثر موارد نزدیک به صددرصد گزارش می شود. افزون بر تعیین جنسیت، این تکنیک ها توانایی شناسایی بیماری های ژنتیکی را نیز دارند و از انتقال بسیاری از اختلالات وراثتی به نسل بعد جلوگیری می کنند.

استفاده از آزمایش های ژنتیکی برای انتخاب جنسیت معمولاً در مراکز پیشرفته ناباروری و تحت نظارت متخصصان ژنتیک و جنین شناسی انجام می شود و در کنار هدف انتخاب جنسیت، به حفظ سلامت جنین نیز کمک می کند.

تعیین جنسیت با PGD

روش PGD یا تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی یکی از پیشرفته ترین و قابل اعتمادترین تکنیک های پزشکی در حوزه باروری است که به طور مستقیم برای بررسی ژنتیک جنین قبل از انتقال به رحم به کار می رود. این روش در واقع بخشی از فرآیند IVF است و نقش حیاتی در شناسایی ناهنجاری های کروموزومی و همچنین تعیین دقیق جنسیت جنین دارد.

در مراحل انجام PGD، پس از تشکیل جنین در محیط آزمایشگاهی، یکی از سلول های آن در روز سوم یا پنجم رشد برداشته می شود. این سلول مورد بررسی ژنتیکی قرار می گیرد تا تعداد و نوع کروموزوم ها مشخص شود. از آنجا که جنسیت انسان توسط ترکیب کروموزوم های جنسی X و Y تعیین می شود، این بررسی می تواند با دقت بسیار بالا مشخص کند که جنین دختر (XX) یا پسر (XY) است.

تعیین جنسیت با استفاده از PGD در بسیاری از کشورها صرفاً به دلایل پزشکی مانند پیشگیری از بیماری های ژنتیکی وابسته به جنس (مانند دیستروفی عضلانی دوشن یا هموفیلی) انجام می شود. با این حال، در برخی مراکز تخصصی در جهان، از آن به عنوان راهی مطمئن برای انتخاب جنسیت دلخواه نیز بهره می برند.

از آن جایی که این روش بخشی از فرآیند IVF است، نیاز به تجهیزات تخصصی، تیم ژنتیک حرفه ای و مدیریت دقیق رشد جنین دارد. در عوض، خروجی آن بسیار دقیق و اطمینان بخش بوده و امکان انتخاب جنسیت با درصد موفقیت نزدیک به ۱۰۰٪ را فراهم می کند.

بهترین روش تعیین جنسیت کدام است؟

در میان تمام روش های موجود برای تعیین جنسیت پیش از بارداری، بدون تردید روش IVF همراه با PGD (تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی) دقیق ترین و علمی ترین گزینه به شمار می رود. این روش که به طور کامل در محیط آزمایشگاهی کنترل می شود، امکان تعیین قطعی جنسیت جنین را پیش از انتقال به رحم فراهم می سازد.

آنچه PGD را به بهترین گزینه تبدیل می کند، دقت نزدیک به ۱۰۰ درصد آن در تشخیص کروموزومی و توانایی آن در بررسی هم زمان سلامت ژنتیکی جنین است. برخلاف روش هایی مثل MicroSort یا IUI که احتمال موفقیت آن ها در انتخاب جنسیت محدودتر و تا حدی مبتنی بر احتمالات است، PGD به واسطه بررسی مستقیم سلول های جنینی، خطای ناچیزی دارد.

در کنار دقت بالا، این روش می تواند از تولد کودکانی با بیماری های ژنتیکی وابسته به جنس نیز جلوگیری کند؛ موضوعی که برای برخی خانواده ها حیاتی است. البته باید توجه داشت که IVF+PGD از نظر هزینه، تجهیزات و شرایط فیزیکی نسبت به سایر روش ها پیچیده تر است و نیاز به مراکز درمان ناباروری مجهز و تیم پزشکی متخصص دارد.

با این حال، اگر هدف زوجین دستیابی به بالاترین دقت در تعیین جنسیت همراه با حفظ سلامت جنین باشد، IVF همراه با PGD از نظر علمی و عملی بهترین روش در دسترس است.

کدام روش برای تعیین جنسیت صددرصد پسر مناسب است؟

از میان روش های مختلف تعیین جنسیت پیش از بارداری، تنها تکنولوژی های پیشرفته و دقیق آزمایشگاهی قادر به ارائه تضمین تقریبی برای انتخاب جنسیت هستند و هیچ روشی در سطح جهان نمی تواند صددرصد تضمین کند که جنسیت فرزند حتماً پسر باشد. با این وجود، روش IVF همراه با تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی (PGD) بالاترین میزان دقت و اطمینان را برای انتخاب جنین پسر فراهم می آورد.

در این روش، پس از تشکیل جنین در آزمایشگاه، سلول های آن تحت آنالیز ژنتیکی قرار می گیرند و تنها جنین هایی که دارای کروموزوم XY هستند برای انتقال انتخاب می شوند. این فرآیند در شرایط کنترل شده و توسط تیم های تخصصی انجام شده و درصد خطای آن بسیار ناچیز است؛ معمولاً نزدیک به صددرصد موفقیت گزارش می شود.

سایر روش ها مانند MicroSort که اسپرم های حاوی کروموزوم Y را تفکیک می کنند، دقت کمتری دارند و نمی توانند ضمانت صددرصدی ارائه دهند. همچنین روش هایی مانند IUI و سایر تکنیک های طبیعی که بر اساس زمان بندی رابطه جنسی یا رژیم های غذایی استوارند، عملاً از لحاظ علمی قابل اعتماد نیستند.

بنابراین، اگر هدف انتخاب جنسیت پسر با بیشترین اطمینان است، IVF همراه با PGD بهترین و مطمئن ترین راهکار فعلی در علم پزشکی باروری محسوب می شود. البته به همراه این روش، مشاوره ژنتیکی و بررسی های پزشکی لازم است تا تمامی شرایط زوج و سلامت جنین به دقت سنجیده شود.

بهترین دکتر تعیین جنسیت در تهران کیست؟

در مسیر فرزندآوری، برخی والدین به دلایل شخصی یا پزشکی تمایل دارند پیش از بارداری، جنسیت فرزندشان را تعیین کنند. این تصمیم نیاز به مشاوره تخصصی، تجربه بالا و استفاده از روش های علمی و به روز دارد. در تهران، یکی از چهره های برجسته در این زمینه، دکتر معصومه یونسی است.

دکتر معصومه یونسی متخصص زنان، زایمان و نازایی است که با سال ها تجربه در حوزه درمان ناباروری و مشاوره پیش از بارداری، به عنوان یکی از گزینه های مطمئن برای زوج هایی شناخته می شود که به دنبال تعیین جنسیت جنین به روش علمی و اصولی هستند.
وی با تکیه بر جدیدترین روش های تعیین جنسیت از جمله روش های مبتنی بر IVF و PGD – شرایطی را فراهم کرده که خانواده ها با آرامش خاطر و اطلاعات دقیق وارد این مرحله شوند.