درمان تنبلی تخمدان

تنبلی تخمدان چیست؟

تنبلی تخمدان یک اختلال هورمونی در بانوان می باشد. در این بیماری، تخمدان‌ ها به جای تخمک ‌گذاری منظم، تعدادی کیست کوچک یا کیسه‌ های پر از مایع ایجاد می‌ کنند. کیست های ایجاد شده مضر نیستند، اما به مرور زمان باعث عدم تعادل هورمونی در بدن می‌ شوند. بانوانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، با علائمی مانند قاعدگی نامنظم، افزایش سطح هورمون ‌های مردانه، رشد موهای زائد، آکنه و چاقی مواجه می شوند.

به صورت طبیعی هر ماه در یک سیکل تخمک ‌گذاری، تعدادی فولیکول در تخمدان رشد می‌ کنند. اما فقط یکی از آن‌ ها به صورت کامل رشد کرده و تخمک ‌گذاری می ‌کند. افرادی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، فولیکول ‌ها به طور کامل رشد نکرده و در نتیجه تخمک ‌گذاری انجام نمی ‌شود. به همین دلیل، فولیکول‌ ها نمی ‌توانند فاکتورهای مهارکننده تولید کنند تا سایر فولیکول ‌ها از بین بروند، به همین دلیل چندین فولیکول به صورت همزمان در هر سیکل رشد کرده و هیچکدام تخمک ‌گذاری انجام نمی‌ دهند. در نتیجه، کیست ‌ها در سطح تخمدان‌ ها جمع می شوند.

علت تنبلی تخمدان (PCOS) چیست؟

یکی از علت های اصلی تنبلی تخمدان، اضافه وزن می باشد که تقریبا ۴۰ تا ۸۰ درصد از زنان مبتلا به این بیماری، دارای اضافه‌ وزن یا شاخص توده بدنی (BMI) بالای ۳۰ هستند. اضافه ‌وزن باعث می شود افراد به انسولین مقاومت نشان دهند که این مقاومت خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و همچنین PCOS را افزایش می ‌دهد.

استرس و اضطراب نیز نقش مهمی در بروز این بیماری دارند. در شرایط استرس ‌زا، بدن هورمون کورتیزول ترشح می ‌کند که باعث افزایش سطح آندروژن‌ ها و اختلال در تخمک‌ گذاری می ‌شود. ژنتیک نیز عامل بسیار مهم و تاثیرگذاری است یعنی سندرم تخمدان پلی کیستیک معمولا الگوی وراثتی داشته و در خانواده‌ ها منتقل می شود. اختلالات تیروئید مانند کم‌ کاری تیروئید باعث بروز علائم PCOS شده و وضعیت بیمار را بدتر می کنند.

آشنایی با علائم تخمدان پلی کیستیک

یکی از علائم بارز تخم پلی کیستیک، پریودهای نامنظم یا ازدست ‌رفته می باشد. به عبارت دیگر، در زنان مبتلا به این سندرم تعداد دوره‌ های قاعدگی در سال کاهش یافته و یا پریودها با فاصله ‌های بیشتری یعنی بیش از ۳۵ روز رخ می دهند. همچنین گاهی زنان مبتلا به این بیماری، با اختلال در باروری و ناباروری مواجه هستند. از دیگر علائم شایع، رشد موهای زائد روی بدن می باشد. این حالت که به آن هیرسوتیسم گفته می‌ شود، بیشتر در مناطقی مانند صورت، قفسه سینه، معده و پشت رخ می ‌دهد. چرب ‌شدن پوست و بروز آکنه نیز از دیگر نشانه ‌های رایج این بیماری می باشد.

از دیگر علائم تخمدان پلی کیستیک می توان به افزایش وزن به خصوص در نواحی شکم اشاره کرد که می ‌تواند مشکلات بیشتری مانند چاقی را برای فرد ایجاد کند. همچنین ریزش مو با الگوی مردانه و یا طاسی سر از دیگر علائم این بیماری در زنان می باشد.

انواع تنبلی تخمدان کدامند؟

تنبلی تخمدان به چهار نوع مختلف تقسیم می‌ شود. شایع‌ ترین نوع تخمدان پلی کیستیک، تنبلی تخمدان مقاوم به انسولین می باشد که نزدیک به  ۷۰ درصد از مبتلایان را تحت تأثیر قرار می ‌دهد. این نوع تنبلی تخمدان به دلیل مصرف زیاد قند، چربی‌ های ترانس، سیگار کشیدن و آلودگی هوا ایجاد می ‌شود. به عبارت دیگر، سطح بالای انسولین موجب جلوگیری از تخمک‌ گذاری و تحریک تخمدان‌ ها برای تولید تستوسترون می‌ شود.

نوع دیگر آن، سندرم تخمدان پلی‌ کیستیک ناشی از قرص است که به خاطر به دلیل مصرف بیش از حد قرص ‌های ضد بارداری که تخمک ‌گذاری را سرکوب می‌ کنند، به‌ وجود می ‌آید. تخمک ‌گذاری پس از توقف مصرف قرص‌ ها دوباره شروع شده، اما در برخی افراد این روند ماه‌ ها یا حتی سال ‌ها به تاخیر بیفتد.

تنبلی تخمدان التهابی نوع دیگر آن است، زمانی رخ می ‌دهد که التهاب در بدن باعث برهم ‌خوردن تعادل هورمونی و افزایش سطح آندروژن ‌ها می‌ شود. ساده ترین نوع آن، تنبلی تخمدان با علت پنهان می باشد، که بیشتر اوقات به خاطر مشکلاتی مانند بیماری تیروئید، کمبود ید، رژیم ‌های خاص غذایی یا مصرف شیرین ‌کننده‌ های مصنوعی به‌ وجود می ‌آید.

راه درمان قطعی تنبلی تخمدان

متاسفانه هیچ درمان قطعی برای تنبلی تخمدان وجود ندارد، اما روش ‌های درمانی مختلفی علائم این بیماری را کاهش داده و کیفیت زندگی فرد را بهبود می بخشد. تنبلی تخمدان به صورت عمده جنبه ارثی و ژنتیکی دارد، اما عوامل محیطی مانند بی ‌تحرکی، رژیم غذایی نامناسب و پرخوری نیز در بروز این علائم تأثیرگذار هستند. بهتر است بدانید، که تخمدان پلی ‌کیستیک با درمان ‌های دارویی تغییرات ساختاری در تخمدان ایجاد نمی ‌کند، اما شما می توانید با روش‌ های درمانی و تغییرات در سبک زندگی علائم بیماری را کنترل کنید.

از جمله اقدامات مهم برای بهبود وضعیت اصلاح سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و کنترل وزن است. همچنین، زیر نظر پزشک متخصص زنان، مصرف داروها را تنظیم کرده و در صورت رعایت نکات پیشگیرانه، میزان و مدت مصرف داروها کاهش می یابد.

شناخت علائم تنبلی تخمدان

یکی از علائم شایع تنبلی تخمدان، پریودهای نامنظم یا از دست رفته است. زنان مبتلا به این بیماری دچار چرخه‌ های قاعدگی طولانی‌ تر و یا کوتاه ‌تر می شوند. که به خاطر ناتوانی تخمدان ‌ها در آزادسازی منظم تخمک ‌ها رخ می ‌دهد. زنان به خاطر کاهش تعداد تخمک ‌های قابل زنده ماندن و مشکلات هورمونی، امکان دارد در بارداری دچار مشکل شوند. گرگرفتگی و تعریق شبانه از دیگر علائم این بیماری است، که به خاطر ناتوانی بدن در تنظیم دمای خود به علت عدم تعادل هورمونی به‌ ویژه کاهش سطح استروژن، ایجاد می ‌شود.

کاهش سطح استروژن باعث خشکی واژن شده و در نتیجه باعث ناراحتی هنگام رابطه جنسی و افزایش خطر عفونت می شود. تغییرات هورمونی تأثیر زیادی بر روحیه و روان فرد دارند یعنی باعث بروز مشکلات روانشناختی مانند افسردگی یا اضطراب می شوند.

علائم تنبلی تخمدان در دختران

علائم تنبلی تخمدان در دختران شامل چندین نشانه است. یکی از علائم شایع آن در دختران مبتلا، وجود آکنه یا جوش در قسمت ‌های مختلف بدن است. این جوش ‌ها به خاطر عدم تعادل هورمون ‌ها و افزایش پاسخ ‌گویی بدن به هورمون ‌های مردانه ایجاد می‌ شوند. از دیگر علائم آن، ریزش مو است. ریزش مو با الگوی مردانه در ناحیه پیشانی، از علائم تنبلی تخمدان می باشد که به دلیل بهم خوردن تعادل هورمونی ایجاد می ‌شود.

از علائم دیگر تنبلی تخمدان می توان به پرمویی اشاره کرد. پرمویی یا رشد موهای زائد در نواحی مختلف بدن مانند چانه، صورت، سینه، شکم و ران‌ ها یکی از علائم شایع است. این مشکل به خاطر علت افزایش حساسیت بدن به هورمون‌ های مردانه ایجاد می ‌شود. همچنین دخترانی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، معمولا دیرتر و کمتر از همسالان خود پریود می ‌شوند.

عوارض تنبلی تخمدان

یکی از عوارض مهم این بیماری، نازایی است که به خاطر اختلال در تخمک‌ گذاری به وجود می آید. این مشکل قدرت باروری را کاهش داده و زنان را  در معرض دیابت نوع ۲ قرار می دهد. گاهی ممکن است زنان با سندرم متابولیک رو به ‌رو شوند که ترکیبی از مشکلاتی مانند فشار خون بالا، قند خون بالا و سطح غیرطبیعی چربی‌ های خون می باشد.

از دیگر عوارض می ‌توان به سقط جنین و زایمان زودرس اشاره کرد. این بیماری می ‌تواند به بیماری کبد چرب غیرالکلی منجر شود که در به خاطر تجمع چربی در کبد رخ می‌ دهد. تغییرات هورمونی ناشی از تنبلی تخمدان باعث بروز مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب نیز می شود.

عوارض تنبلی تخمدان پیشرفته چگونه است؟

تنبلی تخمدان پیشرفته، عوارض جدی و تهدید کننده‌ ای برای سلامت فرد به همراه دارد. یکی از عوارض شایع در مراحل پیشرفته، دیابت بارداری می باشد. زنان مبتلا به تنبلی تخمدان بیشتر در معرض ابتلا به دیابت بارداری قرار دارند. این موضوع باعث می شود سلامت مادر و جنین به خطر بیوفتد.

از دیگر عوارض پیشرفته این بیماری، بیماری ‌های قلبی و عروقی می باشد. که به خاطر وجود مشکلات متابولیک مانند مقاومت به انسولین و فشار خون بالا خطر ابتلا به بیماری‌ های قلبی و عروقی در زنان افزایش می یابد. این مشکلات باعث سکته‌ قلبی و مشکلات جدی دیگر نیز می شود.

عارضه جدی دیگر تنبلی تخمدان، سرطان رحم نیز می باشد. عدم تعادل هورمونی و بالا بودن سطح استروژن در زنان مبتلا به PCOS خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش می دهد.

چطور پزشک‌‌‌ تنبلی تخمدان را تشخیص‌ می‌دهد؟

هیچ آزمایش واحدی وجود ندارد که بتوان به صورت قطعی این بیماری را تشخیص داد. سندرم تخمدان پلی کیستیک از طریق ارزیابی تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش های مختلف قابل تشخیص است. در قدم اول پزشک تاریخچه پزشکی بیمار از جمله چرخه قاعدگی، تغییرات وزن و علائم دیگر را بررسی می کند.

در معاینه فیزیکی، نشانه هایی مانند رویش بی‌ رویه مو، آکنه و مقاومت به انسولین را ارزیابی می کند. البته پزشک برای تشخیص دقیق ‌تر آزمایش‌های مختلفی مانند آزمایش هورمونی خون مورد بررسی قرار می دهد. زیرا به کمک این آزمایش می تواند مشکلات دیگری که مشابه تنبلی تخمدان هستند و موجب اختلال در قاعدگی می ‌شوند، شناسایی کند. معاینه لگن نیز بخش مهمی از تشخیص است که در آن پزشک رحم و تخمدان ‌ها را از نظر وجود توده ‌ها یا ناهنجاری‌ های دیگر بررسی می کند.

درمان ناباروری ناشی از تنبلی تخمدان

برای درمان ناباروری ناشی از تنبلی تخمدان از داروهای رایج برای تحریک تخمک ‌گذاری، کلومیفن سیترات و لتروزول می باشد. این داروها باعث تنظیم چرخه قاعدگی و تحریک تخمک‌ گذاری می شوند. علاوه بر این، استفاده از داروهای حساس‌ کننده به انسولین مانند متفورمین در بهبود مقاومت به انسولین و تنظیم بهتر قاعدگی و تخمک ‌گذاری تاثیرگذار است.

مواقعی که درمان ‌های دارویی موثر نباشند، درمان ‌های جراحی مانند لاپاراسکوپی تخمدان گزینه‌ ای مناسب است. در این روش، با ایجاد برش ‌های کوچک در شکم، پزشک تخمدان‌ ها را از طریق لیزر یا گرما درمان کرده و بافت ‌های تولید کننده هورمون‌ های مردانه را از بین می ‌برد، که باعث تعادل هورمونی و تحریک تخمک‌ گذاری می شود. اگر روش ‌های دارویی و جراحی موفقیت آمیز نباشد، از روش‌ های کمک ‌باروری مانند IUI یا IVF استفاده می ‌شود.

روش ‌های درمان تنبلی تخمدان چگونه است؟

از روش های مهم برای درمان تنبلی تخمدان، تغییرات سبک زندگی به خصوص کاهش وزن از طریق رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می باشد. رژیم غذایی نقش مهمی در بهبود چرخه قاعدگی و افزایش شانس بارداری و بهبود تنبلی تخمدان دارد.

یکی از روش های درمان تنبلی تخمدان، حذف فولیکول ‌های سطح تخمدان با داروهای خاص می باشد. در این روش، داروهایی برای کاهش تعداد فولیکول ‌های کوچک و تنظیم بهتر چرخه قاعدگی تجویز می ‌شود. این کار باعث بهبود عملکرد تخمدان‌ ها و کاهش علائم مرتبط با این بیماری است.

همچنین، ورزش‌ های ملایم مانند پیاده ‌روی و یا شنا بروید، تا سطح انسولین کاهش یافته و عملکرد تخمدان ‌ها بهبود یابد.

بهترین راه درمان تنبلی تخمدان را بشناسید!

یکی از روش‌ های رایج درمان تنبلی تخمدان، استفاده از داروهای هورمونی است. استفاده از قرص‌ های ضد بارداری باعث تنظیم سیکل قاعدگی و کاهش علائم ناشی از افزایش هورمون ‌های مردانه مانند آکنه و پرمویی تجویز می ‌شوند.

زنانی که مشکلات باروری دارند، از داروهایی مانند کلومیفن سیترات یا لتروزول برای تحریک تخمک ‌گذاری و افزایش شانس بارداری استفاده می کنند. همچنین، دارویی مانند متفورمین باعث بهبود حساسیت به انسولین شده و به تنظیم قاعدگی و کاهش وزن کمک می کند. عمل جراحی لاپاراسکوپی برای تخریب بخشی از بافت تخمدان ‌ها و تحریک تخمک ‌گذاری به کار می ‌رود.

درمان تنبلی تخمدان با دارو

یکی از روش های رایج برای تنظیم هورمون ‌ها و قاعدگی در زنان مبتلا به تنبلی تخمدان استفاده از قرص‌های ضدبارداری می باشد. این داروها باعث کاهش علائمی مانند آکنه و پرمویی شده و سیکل قاعدگی را تنظیم می کند. برای زنانی که قصد بارداری دارند، داروهایی مانند کلومیفن برای تحریک تخمک ‌گذاری تجویز می ‌شود.

برای مدیریت پرمویی، داروهایی مانند اسپیرونولاکتون یا افلورنیتین مصرف کنید. این داروها رشد موهای زائد را کاهش می دهد، البته مصرف اسپیرونولاکتون باید همراه با کنترل بارداری باشد. همچنین لازم به ذکر است، که کاهش استرس، تغییر در رژیم غذایی و ورزش منظم باعث درمان تنبلی تخمدان می شود.

بهترین قرص برای تنبلی تخمدان

اسپیرونولاکتون یکی از داروهای مؤثر برای کاهش بیماری تنبلی تخمدان می باشد. این دارو سطح هورمون ‌های مردانه را کاهش داده و مشکلاتی مانند آکنه، رشد موهای زائد و ریزش مو را از بین می برد. قرص متفورمین برای درمان دیابت تجویز می ‌شود. یعنی برای زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی ‌کیستیک نقش مهمی در بهبود حساسیت به انسولین و تنظیم قند خون ایفا می‌ کند. این دارو تخمدان ‌ها را تحریک کرده و باعث تخمک ‌گذاری می شود.

قرص‌های ضد بارداری ترکیبی دارای هورمون ‌های استروژن و پروژسترون هستند. برای زنانی که علائم شدیدی از تنبلی تخمدان مانند نامنظمی قاعدگی، آکنه و رشد موهای زائد دارند، مناسب می باشد.

راه های درمان خانگی تنبلی تخمدان

درمان خانگی تنبلی تخمدان بیشتر بر تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی متمرکز است. یعنی باعث تنظیم هورمون ‌ها و بهبود علائم این بیماری می شود. رژیم غذایی مناسب نقش مهمی در درمان تنبلی تخمدان دارد. بنابراین بهتر است، لبنیات کم ‌چرب و غذاهای سرشار از آنتی‌ اکسیدان ها مانند میوه‌ ها و سبزیجات تیره، پروتئین ‌های حیوانی کم‌ چرب و چربی ‌های سالم مانند امگا-۳ از منابعی مانند ماهی ‌های روغنی، آووکادو و آجیل مصرف کنید.

دانه کتان دارای ترکیباتی است که باعث کاهش سطح آندروژن شده و علائم مرتبط با تنبلی تخمدان را کم می ‌کند. همچنین، شیرین ‌بیان به کاهش تولید آندروژن و تبدیل آن به استروژن کمک می ‌کند. دمنوش ‌ها و گیاهان دارویی نیز نقش مؤثری در درمان خانگی دارند. به عنوان مثال، مصرف روغن ماهی و امگا-۳ باعث تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش علائم تنبلی تخمدان می شود. علاوه بر این، ایجاد تغییرات در زمان خواب و خواب کافی در بهبود علائم این بیماری تاثیرگذار است.

درمان تنبلی تخمدان در خانه

بعضی از مکمل‌ ها مانند اینوزیتول، ویتامین D و اُمگا-۳ باعث بهبود حساسیت به انسولین، کاهش التهاب و تنظیم هورمون‌ ها می شود. البته قبل از مصرف هر مکملی با پزشک مشورت کنید. یکی دیگر از عوامل مهم در درمان تنبلی تخمدان در خانه، داشتن خواب کافی و مناسب می باشد. پروبیوتیک ‌ها، میکروارگانیسم‌ های مفیدی می باشند که برای حفظ سلامت دستگاه گوارش بسیار ضروری هستند. به عبارت دیگر، مصرف پروبیوتیک ‌یکی از درمان ‌های خانگی مؤثر برای تنبلی تخمدان در کنار سایر تغییرات سبک زندگی می باشد.

بعضی از گیاهان دارویی آرامبخش باعث تعادل هورمونی و کاهش علائم می شوند. به عنوان مثال ریشه ماکا باعث تنظیم هورمون ‌ها و کاهش استرس شده و برای تقویت باروری مفید است. گیلاس زمستانی سطح کورتیزول و استرس را کاهش می دهد.

ورزش‌ های مناسب برای تنبلی تخمدان

تمرینات هوازی مانند پیاده ‌روی، دوچرخه‌ سواری، رقصیدن و ایروبیک از جمله بهترین ورزش ‌ها برای مبتلایان به تنبلی تخمدان هستند. این فعالیت ‌ها باعث افزایش ضربان قلب و بهبود عملکرد قلب و عروق می‌ شوند.

تمرینات اینتروال با شدت بالا، باعث سوزاندن چربی و کاهش مقاومت به انسولین می شود. همچنین باعث می شود، بدن بعد از ورزش به سوزاندن چربی ادامه و متابولیسم بدن افزایش یابد. تمرینات ذهن و بدن مانند یوگا، پیلاتس و تای‌ چی برای زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌ کیستیک بسیار مفید می باشد. این تمرینات باعث سوزاندن کالری شده و سطح استرس را نیز کاهش می دهد.

همچنین، تمرینات قدرتی مانند استفاده از وزنه ‌ها یا تمرینات با وزن بدن باعث تقویت عضلات و استخوان‌ ها می شود. این تمرینات در کنترل قند خون، بهبود خواب و کیفیت زندگی تاثیرگذار است.

چگونه از ابتلا به تنبلی تخمدان پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از ابتلا به تنبلی تخمدان به تغییرات در سبک زندگی و مدیریت عوامل خطر مرتبط با این بیماری بستگی دارد. علت دقیق تنبلی تخمدان هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عواملی مانند رژیم غذایی، وزن و سبک زندگی در بروز آن مؤثر هستند.

مهم ترین اقدام  برای پیشگیری از تنبلی تخمدان، رژیم غذایی سالم است. مواد غذایی غنی از آنتی ‌اکسیدان ‌ها مانند میوه‌ ها و سبزیجات تازه و غلات کامل باعث تنظیم هورمون ها و بهبود حساسیت به انسولین می شود.

ورزش منظم نیز تأثیر زیادی در پیشگیری از تنبلی تخمدان دارد. فعالیت‌ های ورزشی باعث تنظیم وزن و کاهش مقاومت به انسولین می شود، که هر دو از عوامل مهم در بروز تنبلی تخمدان هستند. ورزش‌ هایی مانند پیاده ‌روی، دوچرخه‌ سواری و شنا باعث بهبود سلامت عمومی بدن و کاهش خطر ابتلا به تنبلی تخمدان می شود.

همچنین باید استرس را مدیریت کنید. استرس، تعادل هورمونی را به هم زده و باعث بروز مشکلات قاعدگی و تخمدانی می شود. از یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق برای از مدیریت استرس خود کمک بگیرید.