برای تقویت تخمک زنان چه باید کرد؟

چرخه تخمک گذاری چگونه است؟

در چرخه تخمک گذاری، تخمک ها از تخمدان آزاد شده و سپس به رحم برای باروری منتقل می شود. برای محاسبه زمان تخمک گذاری بهتر است که ابتدا با مراحل سیکل قاعدگی آشنا شوید. چرخه تخمک گذاری با اولین روز پریود شروع شده و معمولا بین ۲ تا ۷ روز طول می کشد.

• در مرحله اول، پوشش داخلی رحم که آماده برای پذیرش تخمک بارور بود، تخریب شده و از طریق خونریزی واژن خارج می شود، به این مرحله پریود یا قاعدگی می گویند.
• مرحله دوم که به آن فولیکولار می گویند بعد از اتمام پریود آغاز شده و تا روز ۱۴ سیکل قاعدگی ادامه دارد. در این مرحله، هورمون محرک فولیکول (FSH)که موجب رشد فولیکول ها و تخمک ها در تخمدان شده، ترشح می شود. سپس در همین بازه، سطح هورمون استروژن افزایش یافته و در نهایت باعث باعث ضخیم شدن دیواره رحم برای پذیرش تخمک بارور می‌ شود. در مرحله فولیکلار، فرولیکول های مختلفی رشد می کنند اما فقط یکی از آن ها به صورت کامل بالغ می شود.
• مرحله بعدی، دوره تخمک گذاری می باشد که در آن تخمک بالغ از تخمدان آزاد می شود. آزادسازی تخمک بالغ تحت تاثیر افزایش ناگهانی هورمون لوتئینیزه کننده (LH)قرار دارد. این مرحله در روزهای ۱۱ تا ۲۱ سیکل قاعدگی رخ داده و باعث می شود تخمک به سمت لوله های فالوپ حرکت کند. سپس، مخاط دهانه رحم لغزنده شده و حرکت اسپرم ها به سمت تخمک را آسان می کند.
• مرحله آخر، لوتئال می باشد که بعد از تخمک گذاری شروع شده و حدود ۱۲ تا ۱۶ روز طول می کشد. بعد از این که تخمک آزاد می شود، فولیکول تخمک گذاری شده به جسم زرد تبدیل شده و هورمون پروژسترون ترشح می کند. این هورمون، دیواره رحم را برای پذیرش تخمک بارور آماده می کند. البته اگر تخمک بارور نشود، سطح  هورمون ها کاهش یافته و در نهایت دیواره رحم تخریب شده و پریود آغاز می ‌شود.

آشنایی با اهمیت تخمک سالم برای بارداری

تخمک ها نقش بسیار حیاتی در بارداری موفق دارند، به همین دلیل تخمک ها و فرآیند تخمک گذاری از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد. تخمک سالم برای بارداری به تغذیه مناسب و اصلاح سبک زندگی زنان بستگی دارد. همان طور که می دانید، با افزایش سن به خصوص در سال های پیش از یائسگی، کمیت و کیفیت تخمک ها در زنان کاهش می یابد. این کاهش باعث مشکلات ناباروری می شود، که افراد نیاز به درمان های پزشکی و روش های کمک باروری مانند آی وی اف خواهند داشت.

برای اینکه سلامت تخمک ها افزایش یابد، زنان باید رژیم غذایی متعادلی داشته باشند، مکمل‌ های ویتامینی و مواد غذایی مناسبی را مصرف کنند. تغذیه مناسب شامل مصرف آنتی اکسیدان ها و مواد مغذی مانند اسید فولیک، ویتامین D و اومگا-۳ می باشد، که باعث کیفیت تخمک ها می شود. حفظ و تقویت سلامت تخمک ‌ها باید در اولویت قرار گیرد تا در مسیر باروری موفق، شانس بهتری داشته باشید.

عوامل موثر در کیفیت تخمک کدامند؟

یکی از عوامل موثر بر کیفیت تخمک ها، سن می باشد. با افزایش سن به خصوص پس از ۳۵ سالگی، کیفیت تخمک ها به صورت طبیعی کاهش می یابد. از زمان تولد، تخمک ها در تخمدان ها ذخیره شده و به مرور زمان تعداد و کیفیت آن ها کاهش می یابد. تخمک های سالم برای تقسیم سلولی و ایجاد یک جنین سالم به ترکیب مناسب کروموزومی نیاز دارند که با افزایش سن احتمال اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون افزایش می یابد. از دیگر عوامل موثر در کیفیت تخمک ها، ژنتیک می باشد. به عبارت دیگر، عوامل ژنتیکی باعث می شود تا فرد تخمک های سالم تر و با توانایی باروری بالاتری داشته باشد.

یکی دیگر از عوامل موثر بر کیفیت تخمک ها، سبک زندگی افراد می باشد. رژیم غذایی نامناسب، مصرف مواد مخدر و الکل، نداشتن فعالیت بدنی کافی و حتی استرس تاثیر منفی بر کیفیت تخمک ‌ها می گذارد. بعضی از بیماری ها و اختلالات پزشکی مانند سندرم تخمدان پلی‌ کیستیک (PCOS)، اندومتریوز، بیماری‌ های تیروئید و مشکلات هورمونی در فرآیند تخمک ‌گذاری اختلال ایجاد کرده و کیفیت تخمک ‌ها را کاهش می دهد. کنترل و درمان بیماری ‌های زمینه ‌ای باعث بهبود وضعیت تخمک ‌ها و افزایش شانس باروری می شود.

روش‌های ارزیابی کیفیت تخمک

از روش های ارزیابی کیفیت تخمک به خاطر تشخیص وضعیت باروری زنان استفاده می شود، اما توجه کنید که این روش ها اطلاعاتی در رابطه با ذخیره تخمدان ها و یا تعداد تخمک ها ارائه می دهد، اما نمی توانند کیفیت دقیق تخمک ها را تعیین کنند. مهم ترین روش ارزیابی ذخیره تخمدان، آزمایش سطح هورمون آنتی ‌مولرین (AMH) است. این هورمون با تعداد تخمک ها در تخمدان ارتباط داشته، یعنی اطلاعاتی در رابطه با ظرفیت باروری فرد در اختیار پزشک قرار می دهد. البته با این آزمایش نمی توان کیفیت تخمک ها را ارزیابی کرد و فقط تعداد تخمک ها و میزان ذخیره تخمدان بررسی می شود.

از آزمایش سطح هورمون FSH که در ابتدای دوره قاعدگی گرفته می شود، برای تخمین کیفیت تخمک ها استفاده می شود. با این آزمایش هم نمی شود کیفیت تخمک ها را مشخص کرد، زیرا امکان دارد است سطح هورمون FSH در برخی زنان در حد طبیعی و نرمال باقی بماند حتی اگر تخمک‌ ها کیفیت پایینی داشته باشند.

از دیگر روش‌ های ارزیابی، می توان به آزمایش ‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی واژینال برای مشاهده وضعیت تخمدان ‌ها و فولیکول‌ ها اشاره کرد.

چطور تخمک را تقویت کنیم​؟

یکی از راهکارهای کلیدی برای تقویت تخمک، تعادل هورمونی می باشد. همان طور که می دانید، بسیاری از زنان با مشکلاتی مانند عدم تعادل هورمونی مواجه هستند، این موضوع بر تخمک گذاری تاثیر منفی می گذارد. برای حفظ تعادل هورمونی، رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و خواب کافی را در برنامه روزانه خود قرار دهید. همچنین، تخمک سالم به جریان خون غنی از اکسیژن نیاز دارد، یعنی اگر مشکلاتی نظیر غلظت خون یا کمبود فعالیت بدنی داشته باشید، جریان خون به تخمدان کاهش یافته و در نتیجه بر کیفیت تخمک تاثیر منفی می گذارد.

مولتی ویتامین ‌های دوران بارداری مانند اسید فولیک، ویتامین D و سایر مواد معدنی از مواد غذایی طبیعی تهیه می شوند، به همین دلیل می توانند مواد مغذی ضروری برای تخمک ها را تامین کنند. زمانی که دچار استرس شدید می شوید، بدن هورمون هایی مانند کورتیزول و پرولاکتین ترشح می‌ کند که این موضوع فرآیند تخمک ‌گذاری را مختل می کند. برای کاهش استرس بهتر است ورزش هایی مانند یوگا، پیاده روی و یا مدیتیشن انجام دهید.

غذاهای مفید برای تقویت تخمک های ضعیف

برای تقویت تخمک ‌های ضعیف، مصرف بعضی از غذاها و مواد مغذی بسیار تاثیرگذار است. مثلا بهتر است، از لبنیات پرچرب مانند شیر کامل، پنیر و ماست برای تقویت هورمون‌ های جنسی و کیفیت تخمک ‌ها استفاده نمایید. چربی ‌های سالم مانند امگا ۳ که در ماهی ‌های چرب مانند سالمون و روغن زیتون یافت می ‌شوند، مصرف کنید.

فیبر موجود در غلات کامل، سبزیجات و میوه‌ ها در بهبود هضم و تنظیم هورمون ‌های جنسی تاثیرگذار بوده و در نهایت باعث بهبود کیفیت تخمک ‌های ضعیف می‌ شود. یا از ژل رویال که یک ماده مغذی تولید شده توسط زنبور عسل است، استفاده نمایید تا سیستم ایمنی و سلامت تخمک ‌های ضعیف تقویت شوند.

گوشت و مرغ محلی که از منابع طبیعی و بدون هورمون‌ های مصنوعی تهیه می ‌شوند، برای تأمین پروتئین و مواد مغذی ضروری برای تخمک ‌های ضعیف خود استفاده نمایید.

بهترین مکمل برای تقویت تخمک

یکی از بهترین مکمل ها برای تقویت تخمک، اوابوست می باشد که باعث تقویت عملکرد تخمدان ها و تنظیم هورمون می شود. از دیگر مکمل های ویتامینی حاوی اینوزیتول و فولیک اسید، اینوفولیک است که باعث بهبود تخمک ‌گذاری و افزایش کیفیت تخمک ‌ها می شود. اوا پلاس، یک ترکیب مکمل ویتامینی است که مواد مغذی ضروری برای تقویت تخمدان ها در آن وجود دارد.

اینوفولیک، بهترین مکمل برای تقویت تخمک می باشد که دارای اینوزیتول و فولیک اسید است. این مکمل برای زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) مفید می باشد.

معجون تقویت تخمک

از معجون های تقویت تخمک می توان به ترکیب خرما، سیاه ‌دانه و عسل اشاره کرد. برای تهیه این معجون بهتر است سیاه دانه را آسیاب کرده و سپس یک قاشق غذاخوری از آن را با دو قاشق غذاخوری عسل و چند دانه خرما مخلوط کنید و به صورت روزانه مصرف نمایید. زیرا، خرما منبعی غنی از انرژی و آنتی ‌اکسیدان ها است که باعث تقویت تخمدان شده، عسل به حفظ سلامت تخمک ها کمک کرده و سیاه دانه تعادل هورمونی بدن را بهبود می بخشد.

از دیگر معجون های تقویت تخمک، ترکیب زعفران و گلاب می باشد. زعفران باعث بهبود جریان خون در ناحیه لگن شده و تخمدان ها را تقویت می کند. در مقابل، گلاب خاصیت آرامبخش داشته و باعث کاهش استرس می شود. بنابراین بهتر است، مقداری زعفران را در یک لیوان گلاب گرم حل کرده و به صورت روزانه بنوشید.

برای تقویت تخمدان و بارداری سریع چه بخوریم؟

حبوباتی مانند لوبیا و عدس که سرشار از فیبر و پروتئین می باشند باعث بهبود تخمک ‌گذاری و تقویت تخمدان به مرور زمان می شوند. همچنین، جایگزین کردن پروتئین حیوانی با منابع گیاهی پروتئین مانند حبوبات خطر ناباروری را کاهش می دهد.

میوه هایی که حاوی آنتی اکسیدان ها و یا ویتامین سی می باشند، احتمال ناباروری در زنان را کاهش می دهد. ماست و پنیر یونانی که غنی از کلسیم، پروبیوتیک‌ ها و ویتامین D هستند، باعث بهبود روند تخمک ‌گذاری شده و شانس بارداری را افزایش می دهد. ماهی سالمون دارای چربی‌ های سالم، پروتئین و امگا ۳ می باشد که برای تقویت تخمدان و بارداری سریع بسیار مفید است.

همچنین بهتر است بدانید، که مارچوبه نیز یک ماده غذایی غنی از اسید فولیک، ویتامین K و دیگر ویتامین‌ ها می باشد که سلامت باروری را تقویت کرده و باعث تقویت تخمک ‌گذاری و درمان ناباروری در ضعیف بودن تخمک می شود.

چند نمونه دیگر از غذاهای مفید برای تخمک

غذاهایی که داخل آن ها دانه های کنجد دارد، استفاده کنید. زیرا این دانه ها غنی از روی بوده و باعث بهبود سلامت تخمک ها و افزایش کیفیت آن ها می شود. یکی دیگر از مواد مفید برای تقویت تخمک ‌ها، دارچین می باشد. این ادویه، عملکرد تخمدان ها را بهبود می بخشد. به همین خاطر، برای زنانی که دچار سندرم تخمدان پلی ‌کیستیک هستند بسیار مفید می باشد.

میوه‌ های خشک و آجیل ‌ها نیز منابع غنی از پروتئین، ویتامین ‌ها و مواد معدنی می باشند. در این مواد غذایی، سلنیوم وجود دارد که یک آنتی اکسیدان قوی است که باعث تولید تخمک های سالم تر می شود.

از دیگر غذاهای مفید برای تخمک می توان به ریشه گیاه ماکا اشاره کرد، که ۳۱ نوع ماده معدنی و ۶۰ فیتونترین مختلف در آن وجود دارد. این گیاه عملکرد هورمونی را تقویت کرده و باعث تقویت بهبود تخمک گذاری و باروری می شود.

غذاهای مضر برای فولیکول تخمدان و تخمک ها

طبق مطالب فوق می توان گفت، که برای حفظ سلامت فولیکول ها و تخمک ها حتما باید رژیم غذایی مناسبی داشته باشید. به عبارتی، بعضی از غذاها و نوشیدنی ها تاثیر منفی بر روند تخمک گذاری و سلامت باروری دارند. به عنوان مثال، مصرف زیاد خوراکی های شیرین و یا قند باعث افزایش سطح انسولین در خون می شود، که این موضوع باعث بروز مشکلاتی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک در زنان خواهد شد.

همچنین، نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه و چای نیز تاثیر منفی بر تخمک گذاری دارند، یعنی باعث بر هم خوردن تعادل هورمونی در بدن شده و تخمک گذاری را مختل می کند. برای داشتن تخمک ‌های سالم و باروری راحت تر، بهتر است این مواد را محدود کرده و تغذیه ای متعادل و سالم داشته باشید.

 تقویت فولیکول تخمک در طب سنتی

یکی از راهکارهای موثر برای تقویت فولیکول تخمک در طب سنتی، مصرف مواد غذایی با طبع گرم می باشد. به عنوان مثال، زنجبیل یک گیاه دارویی با طبع گرم است، که گردش خون را افزایش داده و باعث تقویت فولیکول تخمک شده و شانس بارداری را افزایش می دهد.

یکی از ادویه های پرخاصیت در طب سنتی برای تقویت تخمدان ها، زردچوبه می باشد. زیرا ترکیب فعالی به اسم کورکومین دارد که هورمون های تولیدمثل را تنظیم کرده و باعث تقویت فولیکول ها می شود.

از میوه های گرم با خواص تقویت کننده باروری می توان به خرما و انجیر اشاره کرد، که منبع غنی از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها هستند. به همین دلیل باعث تقویت تخمدان ها فولیکول های تخمک می شود.

عسل و سیاه دانه برای تقویت تخمک

همان طور که گفته شد، ترکیب عسل و سیاه دانه باعث تقویت تخمک ها، بهبود کیفیت زندگی و افزایش سطح انرژی زنان می شود. به همین خاطر مصرف منظم آن هورمون های زنانه را تنظیم کرده و شانس بارداری را افزایش می دهد. زیرا سیاه دانه خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی داشته، در نتیجه عملکرد تخمدان ها را به تدریج بهبود می بخشد.

عسل نیز مواد مغذی بسیاری دارد، به همین دلیل باعث کاهش استرس اکسیداتیو در تخمک ها شده و از آسیب دیدن آن ها در برابر عوامل محیطی جلوگیری می کند.

داروی گیاهی برای تقویت تخمک زنان

داروهای گیاهی بسیاری وجود دارد که از آن ها برای تقویت تخمک زنان استفاده می شود، یکی از آن ها تمشک قرمز است که به خاطر داشتن ترکیبات خاصی مانند انسولین طبیعی و خواص ضد التهابی خود، باعث تقویت تخمدان ها و افزایش تخمک گذاری می شود. از دیگر گیاهان دارویی تاثیرگذار برای تقویت تخمک، چای سبز است که غنی از آنتی اکسیدان ها و ترکیبات خاصی می باشد، به همین خاطر مصرف منظم آن باعث افزایش باروری و تنظیم هورمون ها می شود.

از دیگر گیاهان دارویی، گزنه است که تخمدان ها را تقویت کرده و احتمال باروری زنان را افزایش می دهد. به همین دلیل دم کرده برگ گزنه باعث تنظیم هورمون ها و تقویت عملکرد تخمدان ها می شود.

قرص تقویت تخمک

بعضی از مکمل ها و قرص های تقویتی مانند اوابوست، اینوفولیک، اوا پلاس و اووهیل باعث تقویت تخمک ها و افزایش باروری می شوند. زیرا ترکیبی از مواد گیاهی و ویتامینی هستند، که در تقویت تخمدان ها و بهبود روند تخمک گذاری بسیار تاثیرگذار می باشند. پزشک با تجویز این قرص ها احتمال بارداری در زنان را افزایش می دهد.

همچنین شما می توانید برای افزایش کیفیت تخمک ها و بهبود توان باروری، از مکمل هایی که حاوی کیوتن، فولیک اسید، اینوزیتول، سلنیوم و ملاتونین هستند، استفاده نمایید.

روش های تقویت تخمک در سن بالا

در سنین بالا، تخمک ها به خاطر مواجه شدن با آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد و کاهش کیفیت به مرور زمان ضعیف می شوند. یکی از راهکارهای تاثیرگذار برای تقویت تخمک در سنین بالا، مولتی ویتامین های مخصوص دوران بارداری می باشد، زیرا آنتی اکسیدانی هایی دارد که از تخمک ها در برابر آسیب های اکسیداتیو محافظت می کند.

از دیگر مکمل های موثر برای بهبود کیفیت تخمک در زنان بالای ۳۵ سال می توان به کوآنزیم Q10  اشاره کرد، که با محافظت از سلول های تخمک و افزایش انرژی آن ها، شانس بارداری را افزایش می دهد. یکی از اسیدهای آمینه شناخته شده برای تقویت تخمک در سنین بالا، ال آرژنین می باشد که جریان خون در تخمدان ها را افزایش داده و باعث تقویت عملکرد تخمک ها می شود.

اهمیت کیفیت تخمک در IVF

برای باروری به روش IVF، کیفیت و تعداد تخمک ها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند. زیرا اعداد زیاد تخمک باعث می شود تا پزشکان جنین های بیشتری برای ارزیابی و انتخاب داشته باشند، که این موضوع شانس بارداری را افزایش می دهد. در مواقعی که کیفیت تخمک ها پایین می باشد، تعداد تخمکاهمیت بسیار زیادی دارد. تخمک بیشتر، باعث انتخاب دقیق تر و بالا بودن شانس داشتن جنین سالم می باشد.

تخمک هایی که کیفیت پایینی دارند، باعث بروز مشکلاتی نظیر عدم توانایی در باروری و یا بارداری غیر طبیعی می شوند. به همین دلیل تخمک باکیفیت، شانس تولید جنین سالم و بارداری موفق را افزایش می دهد.

بهترین دارو برای تقویت تخمک

یکی از داروهای مفید برای تقویت تخمک به خصوص در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، اینوزیتول می باشد که باعث تنظیم سطح هورمون‌ ها و بهبود عملکرد تخمدان‌ ها می شود. از مکمل های شناخته شده برای جلوگیری از نقص های لوله عصبی در جنین و تقویت تخمک، فولیک اسید می باشد. یعنی باعث تولید سلول های سالم و تقسیم صحیح تخمک ها می شود.

کیوتن یک آنتی اکسیدان قوی می باشد که از تخمک ها در برابر آسیب های رادیکالی محافظت می کند، این مکمل برای زنان بالای ۳۵ سال که با کاهش کیفیت تخمک مواجه هستند، بسیار مناسب می باشد.