چند بار میتوان ای وی اف کرد؟

آیا تکرار IVF همیشه مفید است؟

خیر، تکرار IVF همیشه مفید نیست و موفقیت آن به عوامل مختلفی بستگی دارد. در حالی که برخی زوج ها در دومین یا سومین چرخه به بارداری موفق می رسند، برخی دیگر حتی پس از چندین تلاش نیز نتیجه ای نمی گیرند. آنچه در روند درمان ناباروری اهمیت دارد، بررسی علت شکست IVF های قبلی و بهبود شرایط پیش از تکرار درمان است.

عواملی مانند سن زن (به ویژه بالای ۳۵ سال)، کیفیت تخمک و اسپرم، سلامت رحم، وجود بیماری های زمینه ای، روش دارویی به کاررفته و مهارت مرکز درمانی نقش زیادی در موفقیت یا شکست IVF دارند. اگر این عوامل اصلاح نشوند، تکرار بی هدف IVF نه تنها کم اثر خواهد بود، بلکه ممکن است به لحاظ جسمی، روحی و مالی برای زوجین آسیب زا باشد.

در نتیجه، تکرار IVF زمانی مفید است که با ارزیابی دقیق، تغییر رویکرد درمانی و انتخاب روش مناسب تر همراه باشد. در غیر این صورت، ممکن است بهتر باشد گزینه های جایگزین در نظر گرفته شوند.

چند بار می توان آی وی اف را تکرار کرد؟

هیچ عدد قطعی برای حداکثر دفعات مجاز تکرار IVF وجود ندارد، اما از نظر پزشکی و بالینی، معمولاً توصیه می شود که بیش از ۳ تا ۴ بار انجام نشود، مگر اینکه شرایط بدنی، سن، و پاسخ تخمدان ها همچنان مناسب باشد. هر سیکل ناموفق باید به دقت تحلیل شود تا مشخص گردد آیا ادامه درمان مؤثر است یا خیر.

به طور معمول، اولین و دومین سیکل IVF بیشترین شانس موفقیت را دارند. اگر تا ۳ بار بارداری رخ ندهد، باید علت یابی دقیق تری انجام شود و احتمال وجود عوامل پنهان مانند ناهنجاری های ژنتیکی جنین، ضعف لانه گزینی، یا مشکلات رحم بررسی شود. برخی زنان با شرایط بدنی مناسب حتی تا ۵ یا ۶ بار هم IVF انجام می دهند، اما با افزایش دفعات، شانس موفقیت کاهش و خطرات افزایش می یابد.

گزینه های جایگزین برای زوج هایی که IVF ناموفق داشته اند

وقتی چندین بار IVF ناموفق تجربه می شود، طبیعی است که احساس ناامیدی یا سردرگمی به سراغ زوج ها بیاید. اما خوشبختانه پزشکی باروری امروز، راه های متعددی پیش پای این خانواده ها قرار داده است. در ادامه، بهترین گزینه های جایگزین برای زوج هایی که IVF به نتیجه نرسیده را معرفی می کنیم:

• استفاده از تخمک یا اسپرم اهدایی: اگر IVF ناموفق باشد، می توان گزینه هایی مانند استفاده از تخمک یا اسپرم اهدایی را در نظر گرفت، به ویژه در مواردی که کیفیت گامت ها (تخمک یا اسپرم) پایین است یا سابقه ناهنجاری های ژنتیکی وجود دارد.
• استفاده از رحم جایگزین (اجاره ای) در صورت مشکلات رحمی: در زنانی که دچار مشکلات رحمی هستند یا توانایی بارداری ندارند، می توان از رحم جایگزین (اجاره ای) استفاده کرد؛ جنین حاصل از تخمک و اسپرم والدین در رحم زن داوطلب کاشته می شود.
• انجام روش ICSI تزریق مستقیم اسپرم به تخمک: در مواردی که اسپرم با مشکل لقاح روبه رو است، روش ICSI (تزریق اسپرم به داخل تخمک) می تواند موثرتر از IVF ساده عمل کند.
• PGT یا آزمایش ژنتیکی جنین پیش از انتقال: اگر احتمال وجود مشکلات ژنتیکی در جنین باشد، روش PGT (تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی) به غربالگری جنین های سالم کمک می کند و شانس موفقیت را افزایش می دهد.
• پذیرش و فرزند خواندگی به عنوان مسیر انسانی و ارزشمند: برخی زوج ها تصمیم می گیرند مسیر فرزندخواندگی را انتخاب کنند؛ روشی انسانی، قانونی و مؤثر برای ساختن خانواده، که در آن کودکی بی سرپرست یا بدسرپرست، وارد زندگی این زوج ها می شود و آینده ای تازه می یابد.

عوارض و خطرات انجام چندباره IVF

تکرار مکرر درمان IVF گرچه می تواند شانس باروری را در برخی زوج ها افزایش دهد، اما بی خطر نیست و ممکن است با عوارض جسمی و روحی همراه باشد. این خطرات بسته به تعداد دفعات، شرایط جسمی زن و پاسخ بدن به داروهای تحریک تخمک گذاری متغیر است. تکرار متعدد سیکل IVF می تواند با عوارضی همراه باشد، از جمله:

• خستگی جسمی و روحی شدید
• افزایش خطر تحریک بیش از حد تخمدان ها (OHSS)
• ریسک بارداری چندقلویی
• احتمال خونریزی یا عفونت پس از تخمک کشی
• هزینه های بالا و بار مالی قابل توجه
• استرس زناشویی و خانوادگی

چند بار می توان IVF انجام داد؟

در شرایط عادی، تکرار IVF تا ۳ بار قابل قبول و علمی محسوب می شود. البته اگر شرایط بیمار مساعد باشد، پزشک ممکن است اجازه ۴ تا ۶ دوره درمانی را بدهد، اما هر بار باید با ارزیابی جدید و احتمالات بالینی همراه باشد. تکرار بی برنامه و بدون تحلیل، تنها باعث اتلاف وقت و انرژی خواهد شد.

آیا سن بالا باعث محدودیت در تکرار IVF می شود؟

بله، سن بالا یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده در تکرار IVF است. با افزایش سن، سن بالا در آی وی اف به ویژه بعد از ۳۵ سالگی و به طور مشخص پس از ۴۰ سالگی، کیفیت و کمیت تخمک های زن کاهش می یابد. این کاهش باعث می شود احتمال موفقیت IVF کمتر شود و در نتیجه، تکرار مکرر درمان هم لزوماً شانس باروری را افزایش ندهد.

در زنان بالای ۴۰ سال، حتی با چند بار تکرار IVF، نرخ موفقیت به طور چشمگیری پایین است. علاوه بر این، با افزایش سن، خطرات بارداری، احتمال سقط جنین، ناهنجاری های کروموزومی جنین و عوارض بارداری بیشتر می شود. به همین دلیل، در سنین بالا معمولاً توصیه می شود گزینه هایی مانند استفاده از تخمک اهدایی، PGT (غربالگری ژنتیکی جنین) یا رحم جایگزین بررسی شود تا شانس موفقیت افزایش یابد و خطرات کاهش یابد.

بنابراین، تکرار IVF در سن بالا باید با احتیاط، بررسی دقیق و انتخاب هوشمندانه روش درمانی انجام شود.

فاصله مناسب بین دو سیکل IVF چقدر است؟

فاصله مناسب بین دو سیکل IVF معمولاً ۶ تا ۸ هفته (حدود یک تا دو چرخه قاعدگی) در نظر گرفته می شود. این بازه زمانی به بدن زن فرصت می دهد تا از فشار داروهای تحریک تخمک گذاری، روند تخمک کشی و تغییرات هورمونی به طور کامل ریکاوری شود.

این فاصله نه تنها از نظر فیزیولوژیکی مهم است، بلکه به لحاظ روانی نیز اهمیت دارد؛ زوجین می توانند در این مدت، استرس ناشی از سیکل قبلی را کاهش دهند، نتایج بررسی ها را تحلیل کنند و برای ادامه درمان تصمیم گیری منطقی تری داشته باشند. در مواردی که فرد دچار تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) شده یا سیکل قبلی بسیار سنگین بوده، ممکن است پزشک فاصله بیشتر (تا ۳ ماه یا بیشتر) را توصیه کند.

در نتیجه، انتخاب زمان مناسب برای شروع سیکل بعدی IVF باید کاملاً تحت نظر پزشک متخصص و متناسب با شرایط فردی صورت گیرد.

فاصله بین دو آی وی اف

همان طور که گفته شد، فاصله بین دو آی وی اف معمولاً حداقل دو ماه (یک سیکل قاعدگی کامل) است. این بازه برای سلامت تخمدان، بهبود رحم و همچنین تنظیم پروتکل درمانی جدید ضروری است. در برخی موارد، اگر بیمار در سیکل قبلی دچار عوارض شده باشد، این فاصله ممکن است تا ۳ ماه یا بیشتر هم افزایش یابد.

چرا باید بین چرخه های آی وی اف فاصله باشد؟

فاصله گذاری بین چرخه های IVF (لقاح خارج از رحم) نه تنها توصیه پزشکی است، بلکه یک ضرورت برای سلامت جسم و روان زوج ها، به ویژه زنان محسوب می شود. دلایل شکست آی وی اف می تواند ناشی از انجام پشت سر هم سیکل های IVF بدون استراحت کافی باشد که نه تنها باعث خستگی فیزیکی و افت کیفیت تخمک می شود، بلکه احتمال بروز عوارض را افزایش می دهد. استراحت مناسب بین چرخه ها می تواند شانس موفقیت را افزایش داده و به بازسازی جسمی و روانی زوج ها کمک کند.

دلایل متعددی وجود دارد که نشان می دهد فاصله گذاری بین سیکل های IVF اهمیت دارد:

• فرصت بازسازی هورمونی و فیزیکی تخمدان ها
• کاهش احتمال بروز سندرم تحریک بیش از حد تخمدان
• بهبود وضعیت روحی روانی فرد
• تنظیم داروهای جدید بر اساس پاسخ دوره قبلی
• افزایش کیفیت تخمک ها در چرخه بعدی